Helotlar, Antik Sparta'da devlet tarafından köleleştirilmiş bir nüfus grubuydu. Tam olarak köle olmasalar da, özgür değillerdi ve Spartalılar tarafından kontrol ediliyorlardı. Helotlar, Messenia ve Laconia bölgelerindeki fethedilmiş halklardan oluşuyordu. Spartalı toplumun ve ekonomisinin temelini oluşturuyorlardı ve Spartalı vatandaşların (Spartiatlar) askeri eğitime odaklanmasını sağlıyorlardı.
Helotların kökeni, Dor İstilası ve ardından gelen Spartalıların Messenia Savaşları ile ilişkilidir. İlk Messenia Savaşı, MÖ 8. yüzyılda gerçekleşti ve Messenialıların büyük bir kısmının Helot statüsüne düşmesine yol açtı. İkinci Messenia Savaşı, MÖ 7. yüzyılda yaşandı ve Helotların durumunu pekiştirdi. Spartalılar, askeri güce odaklanarak ve fethedilmiş halkları kontrol altında tutarak, toplumsal ve ekonomik sistemlerini kurdular.
Helotlar, özgür değillerdi, ancak tam anlamıyla köle de sayılmazlardı. Spartalılar tarafından doğrudan alınıp satılamazlardı, ancak toprağa bağlıydılar ve o toprağın sahibi olan Spartiatlara hizmet etmek zorundaydılar.
Helotlar, zaman zaman Spartalı yönetimine karşı isyan ettiler.
Helotluk kurumu, Sparta'nın gücünün azalmasıyla birlikte zayıflamaya başladı. Thebai'nin Epaminondas'ı MÖ 370'lerde Leuctra Muharebesi'nde Sparta'yı yenilgiye uğrattıktan sonra, Messenia bağımsızlığını kazandı ve birçok Helot özgürlüğüne kavuştu. Ancak, bazı bölgelerde Helotluk uygulaması devam etti.
Helotlar, Antik Sparta tarihinin önemli bir parçasıdır. Onların köleleştirilmiş emeği, Spartalı toplumun ve askeri gücünün temelini oluşturuyordu. Ancak, sürekli isyan tehdidi ve acımasız kontrol yöntemleri, Spartalı toplumun istikrarını da etkiledi. Helotların hikayesi, antik dünyadaki kölelik ve toplumsal baskının bir örneği olarak günümüze kadar ulaşmıştır.