halley kuyruklu yıldızı ne demek?

Halley kuyruklu yıldızı, resmî adıyla 1P/Halley veya bu kuyruklu yıldızlar üzerine çalışmalar yapan Edmond Halley'e ithafen Comet Halley, Güneş'in yörüngesinde hareket eden ve her 75–76 yılda bir görünen kuyruklu yıldızdır. Halley, çıplak gözle görülebilen bir kuyruklu yıldızdır. Ek olarak, yörüngesini insan ömrü içerisinde tamamlayan çıplak gözle görülen tek kuyruklu yıldızdır.¹ Halley kuyruklu yıldızı, Güneş Sistemi içerisine en son 1986 yılında girmiştir. Hesaplara göre 2061 yılında tekrar görülecektir.

Keşfedilmesi

Yaklaşık 76 yılda bir görülen Halley kuyruklu yıldızına yönelik ilk gözlemleri Çinliler yapmıştır ve MÖ 240 civarında kaydını tutmaya başlamışlardır.²

Tarihçe

Halley, 1066 yılında görüldüğü Bayeux İşlemesi'nde anılmıştır. 1682 yılında yeniden ortaya çıktığına dair kayıtlar bulunmaktadır. Kuyruklu yıldızın yörüngesini, adını aldığı Edmond Halley hesaplamıştır. Edmond Halley, hesapladığı yörüngenin 1531 ve 1607'de görülen kuyruklu yıldızlar ile çakıştığını saptadı ve bu kuyruklu yıldızların aynı kuyruklu yıldız olduğunu, 1758'de tekrar döneceğini öne sürdü.³ Bu varsayım doğrulandı ve kuyruklu yıldız 1758, 1835, 1910 ve 1986'da yeniden ortaya çıktı.

Hesaplamalara göre MÖ 12 yılında da görünen Halley kuyruklu yıldızının, Hristiyanlığın kutsal kitabı olan İncil'in Yeni Ahit'inde geçen ve Peygamber İsa'nın doğumu ile ilgili öykünün anlatıldığı bölümlerde,⁴ o gün göründüğü anlatılan ''Beytlehem Yıldızı'' olduğu sanılmaktadır.⁵ Bu durumda, sonradan saptanan Miladî takvimin başlangıcı 0 yılı değil, MÖ 12 yılı olmalıydı.

Yıllar

MÖ 239 → MÖ 163 → MÖ 87 → MÖ 12 → 66 → 141 → 218 → 295 → 374 → 451 → 530 → 607 → 684 → 760 → 837 → 912 → 989 → 1066 → 1145 → 1222 → 1301-1302 → 1378 → 1456 → 1531 → 1607 → 1682 → 1758 → 1835 → 1910 → 1986 → 2061 → 2136 → 2211 → 2286

Aforoz edilmesi

Papa III. Callixtus’un ölümünden sonra, 1475’te yayımlanan bir biyografisinde anlatıldığına göre, Belgrad şehrinin Osmanlılar tarafından kuşatıldığı 1456 yılında Papa, Halley kuyruklu yıldızının görünmesi üzerine bunu Belgrad’ı savunan Hristiyanlar açısından uğursuzluk kabul etmiş ve Halley’i aforoz etmiştir; ancak bu hikâyeyi doğrulayan bir birincil kaynak mevcut değildir.⁶

Kaynakça

Orijinal kaynak: halley kuyruklu yıldızı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

↩
Sunay, Çağlar, Mars'a Nasıl Giderim, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2016. ↩
Kuyruklu yıldız ilk olarak 1456 yılında Paolo dal Pozzo Toscanelli tarafından kesin olarak belirlense de isim babası Halley olmuştur. ↩
Örn. Matta İncili, 2,1: İsanın Kral Hirodes devrinde Yahudiyenin Beytlehem Kentinde doğmasından sonra bazı yıldızbilimciler doğudan Yeruşalime gelip şöyle dediler: Yahudilerin Kralı olarak doğan çocuk nerede? Doğuda Onun yıldızını gördük ve Ona tapınmaya geldik. ↩
http://astrobob.areavoices.com/2010/12/25/halleys-comet-steps-in-for-the-star-of-bethlehem/ 10.01.2010 tarihinde erişilmiştir. ↩
↩