gliptodon ne demek?

Gliptodon ya da Glyptodon, Yunancada yivli veya oyma diş anlamına gelmektedir. Glyptodont ailesi glyptodontidae Pleistosen'de yaşamış armadillolara göre daha büyük ve zırhlı bir memelidir.

Evrimi

Glyptodontlar Xenarthra olarak bilinen plesantalı memelilerinin bir parçasıdır. Glyptodon Güney Amerika kökenlidir. Büyük Amerikan değişimi sırasında Kuzey ve Güney Amerika sonrasında meydana gelen göçlerle Orta Amerika-Guatemala gibi yerlere göç etmiştir. Glyptodont yaklaşık 2.5 milyon yıl önce modern ABD'nin güney bölgesine ulaştı. Yaklaşık 10.000 yıl önce de soyu tükenmiştir. Bu dönemde yerli insanların glyptodonları avlayıp soğuk havalarda kabuklarını barınak gibi kullanmışlardır.

Tanımlama

Glyptodon'un uzunluğu 3.3 metredir ve 2 ton ağırlığına kadar ulaşabilirler. 2.5 cm kalınlığı 1000'den fazla kemik plakası mevcuttur ve osteoderm adı verilen koruyucu bir kabukla kaplıdır. Glyptodontların her birinin kendine özgü osteoderm desen ve kabuk tipi vardır. Bu kabuk koruması ile onlar kaplumbağalar gibi zırha sahiptir. Glyptodonların kuyrukları üzerindede onları koruyan kemik bir halka bulunmaktadır. Alt çeneleri çok derindir böylelikle kaba lifli bitkileri çiğnemekte zorluk yaşamazlar.

Ayrıca bakınız

Doedicurus 11.000 yıl önce son buzul döneminin sonuna kadar, pleistosen sırasında yaşayan Glyptodont türü olan bir canlıdır. Bu bilinen en büyük glyptodont türüdür. 1.5 metre yüksekliğinde ve yaklaşık 4 metre uzunluğundadır. Doedicuruslar 2.370 kg'a kadar ulaşabilirler. Büyük kubbeli bir kabuğa sahiptirler ve kuyruğu esnek bir kılıf ile çevrilidir. Erkek türlerinde kuyruklarının uçlarında uzun sivri bir düğme bulunur. Doedicurus ormanlık ve çayırlık alanlarda yaşadığından otçuldur. Doedicurusların fosilleri Kuzey Amerika ve Güney Amerika da özellikle Arjantin'de bulunmuştur.

Kaynakça

1. "Glyptodon Owen 1839". Paleobiology Database. Retrieved 2012-07-17.
2. Fidalgo, F., et al. (1986) "Investigaciones arqueológicas en el sitio 2 de Arroyo Seco (Pdo. de Tres Arroyos, prov. de Buenos Aires, República Argentina)" In: Bryan, Alan (ed.) (1986) New evidence for the Pleistocene peopling of the Americas Peopling of the Americas Symposia Series, Center for the Study of Early Man, University of Maine, Orono, Maine, ISBN 0-912933-03-8, pp. 221–269, in Spanish
3. Politis, Gustavo G. and Gutierrez, Maria A. (1998) "Gliptodontes y Cazadores-Recolectores de la Region Pampeana (Argentina)" ("Glyptodonts and Hunter-Gatherers in the Pampas Region (Argentina)") Latin American Antiquity 9(2): pp. 111–134 in Spanish
4. http://angellis.net/Web/PDfiles/edents.pdf
5. David Lambert and the Diagram Group. The Field Guide to Prehistoric Life. New York: Facts on File Publications, 1985. pp. 196. ISBN 0-8160-1125-7

Orijinal kaynak: gliptodon. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Kategoriler