görelilik teorisi ne demek?

Görelilik Teorisi

Görelilik teorisi, Albert Einstein tarafından geliştirilen ve modern fiziğin temel taşlarından biri olan iki birbiriyle ilişkili fizik teorisidir: Özel Görelilik ve Genel Görelilik. Bu teoriler, uzay, zaman, kütleçekimi ve evrenin yapısı hakkındaki anlayışımızı kökten değiştirmiştir.

1. Özel Görelilik (1905):

• Temel İlkeler:
  • Fizik yasaları, tüm eylemsiz referans çerçevelerinde aynıdır. Yani, sabit hızla hareket eden tüm gözlemciler için fizik yasaları aynı şekilde işler.
  • Boşluktaki ışık hızı, ışık kaynağının veya gözlemcinin hareketinden bağımsız olarak sabittir (c ≈ 299,792,458 m/s). Bu ilkeye ışık hızı sabiti de denir.
• Sonuçları:
  • Zaman Genişlemesi: Hareket eden bir gözlemci için zaman, durağan bir gözlemciye göre daha yavaş akar. Zaman genişlemesi
  • Uzunluk Kısalması: Hareket yönünde bir nesnenin uzunluğu, durağan bir gözlemciye göre kısalır. Uzunluk kısalması
  • Kütle-Enerji Eşdeğerliği: Kütle ve enerji birbirine dönüştürülebilir ve E=mc² formülü ile ifade edilir. Kütle-Enerji Eşdeğerliği
  • Görelilik İlkesi: Herhangi bir fiziksel olay, eylemsiz referans sistemlerinde aynı şekilde gerçekleşir. Bu, mutlak bir referans noktasının olmadığı anlamına gelir. Görelilik ilkesi

2. Genel Görelilik (1915):

• Temel İlke: Kütleçekimi, uzay-zamanın eğrilmesinden kaynaklanır. Kütle veya enerji varlığı, uzay-zamanı büker ve diğer nesneler bu eğrilik boyunca hareket eder. Bu ilkeye denklik ilkesi de denir.
• Sonuçları:
  • Kütleçekimsel Zaman Genişlemesi: Güçlü bir kütleçekim alanına yakın olan bir saat, daha zayıf bir kütleçekim alanında olan bir saate göre daha yavaş akar.
  • Işığın Eğilmesi: Kütleçekimi, ışığın yolunu büker. Büyük kütleli cisimlerin yanından geçen ışık, bükülmeye uğrar.
  • Kara Delikler: Uzay-zamanda, kütleçekim kuvvetinin her şeyden (ışıktan bile) kaçışı engellediği bölgelerdir. Kara delikler
  • Kütleçekimsel Dalgalar: Hızlanan kütlelerin uzay-zamanda yarattığı dalgalardır. Kütleçekimsel dalgalar
  • Evrenin Genişlemesi: Evrenin sürekli olarak genişlediği ve bu genişlemenin hızı hakkında bilgiler sağlar.

Görelilik teorisi, GPS sistemleri, nükleer enerji, astrofizik ve kozmoloji gibi birçok alanda önemli uygulamalara sahiptir. Evrenin anlaşılmasına yönelik çalışmaların temelini oluşturur.