Fingersmith: Bir Viktorya Dönemi Entrikası
Fingersmith, Galli yazar Sarah Waters'ın 2002 yılında yayımlanan, Viktorya döneminde geçen tarihi bir romandır. Roman, karmaşık olay örgüsü, beklenmedik dönüşleri, lezbiyen temaları ve sınıf farklılıklarına odaklanmasıyla büyük beğeni toplamıştır. Aynı zamanda Man Booker Ödülü'ne aday gösterilmiştir.
Özet
Roman, Sue Trinder adında genç bir yetimin Londra'nın yoksul semtinde, Mrs. Sucksby adında bir "fingersmith" (hırsız) tarafından büyütülmesiyle başlar. Sue, Gentleman adında bir dolandırıcı tarafından, Maud Lilly adında varlıklı bir genç kadının mirasını çalmak için bir planın içine çekilir. Maud, amcası tarafından katı bir şekilde yetiştirilen ve büyük bir kütüphanede tutulan, dünyadan izole bir şekilde yaşamaktadır. Gentleman, Sue'yu Maud'un hizmetçisi olarak işe sokar ve onu Maud'un kalbini kazanmaya ve evlenmeye ikna etmesini ister. Evlendikten sonra Gentleman, Maud'u bir akıl hastanesine kapatacak ve mirasına el koyacaktır.
Ancak plan beklendiği gibi gitmez. Sue ve Maud birbirlerine aşık olurlar ve entrika daha da karmaşıklaşır. Okuyucu, kimin kimi manipüle ettiğini ve gerçeğin ne olduğunu sorgulamaya başlar. Roman, üç bölüme ayrılmıştır ve her bölüm, olaylara farklı bir karakterin bakış açısıyla ışık tutar.
Karakterler
- Sue Trinder: Romanın ana karakterlerinden biri olan Sue, yoksul bir ailede büyümüş, zeki ve becerikli bir genç kadındır. Planın başında Maud'u aldatmakla görevlendirilse de, zamanla Maud'a karşı gerçek duygular beslemeye başlar.
- Maud Lilly: Zengin ve izole bir şekilde büyütülmüş olan Maud, naif ve kırılgan bir görünüme sahiptir. Ancak, görünüşünün altında karmaşık bir iç dünya ve arzu gizlidir.
- Gentleman: Kurnaz ve manipülatif bir dolandırıcı olan Gentleman, Maud'un mirasına göz dikmiştir ve Sue'yu planının bir parçası olarak kullanır.
- Mrs. Sucksby: Sue'yu büyüten ve Londra'nın yoksul semtindeki suç dünyasında önemli bir figür olan Mrs. Sucksby, hem anne figürü hem de güvenilmez bir karakterdir.
- Christopher Lilly: Maud'un amcası ve vasisi olan Christopher Lilly, obsesif bir şekilde erotik içerikli kitaplar biriktiren ve Maud'u bu kitapları okuyarak kendisine okutmaya zorlayan eksantrik bir adamdır.
Temalar
- Sınıf Farklılıkları: Roman, Viktorya dönemi İngiltere'sindeki sınıf uçurumunu ve bunun insanların yaşamları üzerindeki etkisini detaylı bir şekilde ele alır. Sue'nun yoksul kökenleri ile Maud'un zenginliği arasındaki karşıtlık, roman boyunca belirgin bir şekilde hissedilir.
- Cinsellik ve Arzu: Fingersmith, lezbiyen ilişkisini açıkça ele alan ve kadın cinselliğini keşfeden cesur bir romandır. Sue ve Maud arasındaki aşk, dönemin toplumsal normlarına meydan okur.
- Kimlik ve Maskeler: Roman, karakterlerin gerçek kimliklerini ve toplumsal beklentiler nedeniyle taktıkları maskeleri sorgular. Sue ve Maud, kendi kimliklerini bulma ve kabul ettirme sürecinde zorluklarla karşılaşırlar.
- Manipülasyon ve Aldatma: Fingersmith, karakterler arasındaki güç ilişkilerini ve birbirlerini manipüle etme çabalarını gözler önüne serer. Güven, ihanet ve aldatma, romanın temel unsurlarıdır.
- Edebiyat ve Bilgi: Kitaplar ve özellikle kütüphaneler romanda önemli bir role sahiptir. Bilginin gücü ve bunun suistimali üzerinde durulur. Okuma alışkanlığının karakterlerin hayatlarını nasıl şekillendirdiği gösterilir.
Edebi Teknikler
- Güvenilmez Anlatıcı: Romanın farklı bölümlerinde, Sue ve Maud'un bakış açılarından olaylar aktarılır. Ancak, her iki karakterin de kendi çıkarları doğrultusunda olayları çarpıtabilmesi, okuyucunun anlatılanlara şüpheyle yaklaşmasına neden olur.
- Geriye Dönüşler: Roman, geçmişe yapılan sık geri dönüşlerle karakterlerin arka planlarını ve motivasyonlarını aydınlatır.
- Gizem ve Gerilim: Fingersmith, olay örgüsündeki sırları ve beklenmedik dönüşleri ustaca kullanarak okuyucuyu sürekli olarak merak içinde tutar.
Uyarlamalar
- Fingersmith (TV Dizisi): 2005 yılında BBC tarafından aynı adla bir televizyon dizisi uyarlaması yapılmıştır.
- The Handmaiden (Hizmetçi): 2016 yılında Güney Koreli yönetmen Park Chan-wook tarafından yönetilen ve romana dayanan "The Handmaiden" adlı bir film uyarlaması yapılmıştır. Bu film, romanın olay örgüsünü Kore'nin Japon işgali altındaki dönemine taşımıştır.
Eleştiriler
Fingersmith, yayımlandığı günden bu yana eleştirmenlerden övgü almıştır. Sarah Waters'ın karmaşık karakterler yaratma, Viktorya dönemi atmosferini başarılı bir şekilde yansıtma ve beklenmedik olay örgüleri kurma yeteneği takdir edilmiştir. Ancak, bazı eleştirmenler romanın bazı kısımlarının gereğinden uzun olduğunu ve bazı karakterlerin motivasyonlarının tam olarak açıklanmadığını belirtmişlerdir.
Sonuç
Fingersmith, Viktorya dönemi İngiltere'sinde geçen, sınıf farklılıklarını, cinselliği ve kimlik arayışını derinlemesine inceleyen, sürükleyici ve karmaşık bir romandır. Beklenmedik dönüşleri ve güçlü karakterleriyle okuyucuyu derinden etkilemeyi başarır. Sarah Waters'ın en iyi eserlerinden biri olarak kabul edilir ve modern edebiyat klasikleri arasında yerini almıştır.