beytülmal ne demek?
Beytülmal
Beytülmal, İslam devletlerinde devletin gelirlerinin toplandığı ve buradan kamu harcamalarının yapıldığı hazineye verilen isimdir. Kelime anlamı olarak "mal evi" demektir.
Beytülmal, günümüzdeki Devlet Hazinesi veya Maliye Bakanlığı'na benzer bir işlevi görmüştür.
Beytülmalın Gelir Kaynakları
Beytülmalın gelir kaynakları şunlardır:
- Zekat: İslam'ın temel ibadetlerinden biri olan zekat, belirli zenginlik ölçüsüne sahip Müslümanların mal varlıklarının belirli bir oranını ihtiyaç sahiplerine vermesiyle oluşur. (Zekat)
- Öşür: Toprak ürünlerinden alınan vergidir. (Öşür)
- Haraç: Gayrimüslimlerden alınan toprak vergisidir. (Haraç)
- Cizye: Gayrimüslim erkeklerden askerlik hizmeti karşılığında alınan vergidir. (Cizye)
- Ganimet: Savaş yoluyla elde edilen malların beşte biri devlet hazinesine aittir. (Ganimet)
- Fey: Savaşsız elde edilen mallardır.
- Devlete Ait Mallar: Sahipsiz araziler, madenler, ormanlar gibi devletin mülkiyetinde olan kaynaklardan elde edilen gelirler.
- Diğer Vergiler ve Cezalar: Devletin koyduğu diğer vergiler ve uygulanan cezalardan elde edilen gelirler.
Beytülmalın Harcama Alanları
Beytülmal gelirleri şu alanlarda kullanılmıştır:
- Devlet Memurlarının Maaşları: Kadılar, valiler, askerler gibi devlet görevlilerinin maaşları.
- Ordu ve Güvenlik Harcamaları: Ordunun teçhizatı, eğitimi ve diğer güvenlik harcamaları.
- Altyapı Yatırımları: Yollar, köprüler, su kanalları gibi kamu yararına olan altyapı projeleri.
- Sosyal Yardımlar: Yoksullara, yetimlere, dullara, engellilere ve diğer ihtiyaç sahiplerine yapılan yardımlar.
- Eğitim ve Sağlık Hizmetleri: Okulların, medreselerin ve hastanelerin giderleri.
- Borçların Ödenmesi: Devletin borçlarının ödenmesi.
- Elçilik ve Dış İlişkiler: Diğer devletlerle ilişkilerin yürütülmesi için yapılan harcamalar.
Beytülmal, İslam devletlerinde adaletli bir gelir dağılımı sağlamayı ve toplumun refahını artırmayı amaçlayan önemli bir kurum olmuştur.