Cizye, İslam hukukunda, Müslüman olmayan erkeklerden alınan bir tür vergidir. Cizye, İslam devletinin himayesi altında yaşayan gayrimüslimlerin can ve mal güvenliklerinin sağlanması karşılığında ödedikleri bir bedel olarak kabul edilir.
Temel Özellikleri:
- Kime Uygulanır: Gayrimüslimlere (ehl-i zimmet) uygulanır. Kadınlar, çocuklar, yaşlılar, köleler, engelliler ve din adamları cizyeden muaf tutulmuştur.
- Amacı: Gayrimüslimlerin İslam devleti içerisindeki güvenliklerinin sağlanması, askerlik hizmetinden muaf tutulmaları ve devletin genel giderlerine katkıda bulunmaları amaçlanır.
- Miktarı: Cizye miktarı, kişinin ekonomik durumuna göre değişebilir ve devlet tarafından belirlenir. Fakirlerden cizye alınmazdı.
- Hukuki Dayanağı: Cizyenin İslam hukukundaki dayanağı Kur'an'daki Tevbe Suresi'nin 29. ayeti olarak kabul edilir.
- Tarihi Süreç: Cizye uygulaması, İslam devletlerinin genişlemesiyle birlikte farklı coğrafyalarda uygulanmıştır. Uygulama şekli ve miktarı zaman içinde değişiklik göstermiştir.
Önemli Hususlar:
- Cizye, İslam devletinin gayrimüslimlere karşı bir hoşgörü ve koruma politikası olarak da değerlendirilir.
- Cizye ödeyen gayrimüslimler, İslam devleti içinde Müslümanlarla aynı haklara sahip olurlar (bazı istisnalar dışında).
- Cizye uygulaması, günümüzde çoğu İslam ülkesinde kaldırılmıştır.