aterom ne demek?

İşte aterom hakkında kapsamlı bir markdown formatında makale:

Aterom

Aterom veya epidermoid kist, cilt altında oluşan, yavaş büyüyen, genellikle ağrısız, yuvarlak ve hareketli bir kist türüdür. Halk arasında "yağ bezesi" olarak da bilinir, ancak bu terim tam olarak doğru değildir çünkü ateromlar genellikle sebase bezlerden değil, epidermisten kaynaklanır.

İçindekiler

1. Genel Bakış

Ateromlar, cilt altında bulunan, keratin adı verilen bir protein birikimi ile dolu kistlerdir. Bu kistler, saç foliküllerinin veya epidermisin hasar görmesi sonucu oluşabilir. Genellikle iyi huyludurlar ve kendiliğinden kaybolabilirler, ancak enfekte olabilirler veya rahatsızlığa neden olabilirlerse tedavi gerektirebilirler.

2. Nedenleri

Ateromların oluşumuna yol açabilecek çeşitli faktörler bulunmaktadır:

Genetik Yatkınlık: Ailede aterom öyküsü olan kişilerde görülme olasılığı daha yüksektir.
Cilt Hasarı: Cerrahi kesikler, çizikler, akne veya diğer cilt travmaları, kist oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Güneş Yanığı: Aşırı güneş ışığına maruz kalmak, cilt hücrelerinde hasara neden olarak aterom oluşumunu tetikleyebilir.
İltihaplanma: Kronik iltihaplanma durumları, ciltte kist oluşumunu kolaylaştırabilir.
Saç Folikülü Tıkanıklığı: Saç foliküllerinin tıkanması, keratinin birikmesine ve kist oluşumuna yol açabilir.
Gardner Sendromu: Bu genetik bozukluk, ciltte çok sayıda aterom oluşumuna neden olabilir.

3. Belirtileri

Ateromların belirtileri şunlardır:

Cilt altında, yuvarlak veya oval şeklinde, hareketli bir şişlik.
Genellikle ağrısızdır, ancak iltihaplanırsa veya enfekte olursa ağrılı olabilir.
Kistin üzerinde, ortasında küçük bir siyah nokta (gözenek) görülebilir.
Kist sıkıldığında, kötü kokulu, peynir kıvamında bir madde çıkabilir.
Kistin bulunduğu bölgede kızarıklık, şişlik ve hassasiyet olabilir.

4. Teşhis

Aterom teşhisi genellikle fiziksel muayene ile konulur. Doktor, kistin görünümüne, boyutuna, yerine ve hareketliliğine bakarak teşhis koyabilir. Nadiren, teşhisi doğrulamak veya diğer olasılıkları dışlamak için aşağıdaki testler yapılabilir:

Biyopsi: Kistten küçük bir parça alınarak patoloji laboratuvarında incelenir.
Ultrason: Kistin içeriğini ve yapısını görüntülemek için kullanılır.
Bilgisayarlı Tomografi (BT) veya Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Nadiren, kistin daha derin dokulara yayılıp yayılmadığını değerlendirmek için kullanılır.

5. Tedavi

Ateromlar genellikle tedavi gerektirmezler. Ancak, kist büyürse, ağrıya neden olursa, iltihaplanırsa veya estetik olarak rahatsız ediciyse tedavi seçenekleri mevcuttur:

Gözlem: Küçük, ağrısız ve sorun yaratmayan kistler için en uygun yaklaşım, sadece gözlemlemek ve düzenli olarak kontrol etmektir.
İlaç Tedavisi: İltihaplanmayı azaltmak için antibiyotikler veya kortikosteroid kremler kullanılabilir. Ancak, bu ilaçlar kisti ortadan kaldırmaz, sadece semptomları hafifletir.
Enjeksiyon: Kistin içine kortikosteroid enjekte edilerek iltihaplanma azaltılabilir ve kistin boyutu küçültülebilir.
Cerrahi Eksizyon: Kistin tamamen çıkarılması en etkili tedavi yöntemidir. Lokal anestezi altında küçük bir kesi yapılarak kist çıkarılır ve cilt dikişlerle kapatılır.
Lazer Tedavisi: Küçük ateromlar için lazer tedavisi uygulanabilir. Lazer ışığı, kisti buharlaştırarak ortadan kaldırır.
Drenaj: Kistin içindeki sıvı, iğne veya küçük bir kesi ile boşaltılabilir. Ancak, bu yöntem kistin tekrarlama olasılığını artırır.

6. Komplikasyonlar

Ateromlar nadiren ciddi komplikasyonlara neden olurlar, ancak aşağıdaki durumlar ortaya çıkabilir:

Enfeksiyon: Kist enfekte olabilir, bu da ağrı, kızarıklık, şişlik ve irin akıntısına neden olabilir.
İltihaplanma: Kist kendiliğinden iltihaplanabilir, bu da ağrı, kızarıklık ve şişliğe yol açabilir.
Rüptür (Patlama): Kist patlayabilir, bu da iltihaplanmaya ve enfeksiyona neden olabilir.
Skalenöz Hücreli Karsinom: Çok nadir durumlarda, ateromlar cilt kanserine dönüşebilir.

7. Önleme

Aterom oluşumunu tamamen önlemek mümkün olmasa da, bazı önlemler alınarak risk azaltılabilir:

Cilt Hijyeni: Cildi temiz ve kuru tutmak, saç folikülü tıkanıklığını önlemeye yardımcı olabilir.
Cilt Travmasından Kaçınma: Cilt kesiklerinden, çiziklerden ve diğer travmalardan kaçınmak, kist oluşumunu engelleyebilir.
Güneşten Korunma: Aşırı güneş ışığına maruz kalmaktan kaçınmak, cilt hücrelerinde hasarı önleyebilir.
Sivilce ve Aknelerle Oynamaktan Kaçınma: Sivilce ve aknelerle oynamak, iltihaplanmaya ve kist oluşumuna neden olabilir.

8. Prognoz

Ateromlar genellikle iyi huyludur ve tedavi edilebilirler. Cerrahi olarak çıkarılan kistlerin tekrarlama olasılığı düşüktür. Ancak, kistin tamamen çıkarılmaması veya kistin patlaması durumunda tekrarlama riski artabilir.