İşte aralıklı topallama hakkında kapsamlı bir makale:
Aralıklı topallama (Latince: claudicatio intermittens), genellikle bacak kaslarında, özellikle baldırda, egzersiz sırasında ortaya çıkan ve dinlenmeyle hafifleyen ağrı, kramp, uyuşma veya yorgunluk hissi ile karakterize edilen bir durumdur. Bu durum, bacaklara yeterli kan akışının olmaması nedeniyle ortaya çıkar ve genellikle periferik arter hastalığı (PAH) olarak bilinen bir damar hastalığının belirtisidir.
Aralıklı topallama, özellikle yaşlı yetişkinlerde yaygın bir durumdur. Periferik arter hastalığı olan kişilerin yaklaşık üçte biri aralıklı topallama belirtileri gösterir. Yaşla birlikte görülme sıklığı artar ve erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür.
Aralıklı topallamanın en yaygın nedeni periferik arter hastalığı'dır. PAH, genellikle ateroskleroz nedeniyle bacaklardaki arterlerin daralması veya tıkanması sonucu ortaya çıkar. Nadiren, diğer nedenler arasında damar iltihabı (vaskülit), Buerger hastalığı (tromboanjiitis obliterans) ve popliteal arter tuzak sendromu yer alır.
Aralıklı topallamanın altında yatan temel mekanizma, bacak kaslarına yetersiz kan akışıdır. Egzersiz sırasında, kasların oksijen ihtiyacı artar. Arterler daraldığında veya tıkandığında, bu artan ihtiyacı karşılayamazlar. Bu durum, kaslarda hipoksi'ye ve metabolik atık ürünlerinin birikmesine neden olur. Bu metabolik ürünler, ağrı ve rahatsızlık hissine yol açar. Dinlenme sırasında, kasların oksijen ihtiyacı azalır ve kan akışı yeterli hale gelir, bu da belirtilerin hafiflemesine neden olur.
Aralıklı topallama için risk faktörleri, periferik arter hastalığı ile aynıdır ve şunları içerir:
Aralıklı topallamanın en belirgin belirtisi, egzersiz sırasında ortaya çıkan ve dinlenmeyle geçen bacak ağrısıdır. Ağrı genellikle baldırda hissedilir, ancak uyluk veya kalçada da olabilir. Diğer belirtiler şunları içerebilir:
Ağrının şiddeti kişiden kişiye değişir ve yürüme mesafesiyle ilişkilidir. Bazı kişiler birkaç adım yürüdükten sonra ağrı hissederken, diğerleri daha uzun mesafeler yürüyebilir.
Aralıklı topallama tanısı, hastanın öyküsü, fizik muayene ve bazı tanısal testlerin kombinasyonuyla konulur.
Fizik muayenede, doktor bacaklardaki nabızları kontrol eder, cilt rengini ve sıcaklığını değerlendirir ve ayaklarda veya bacaklarda yara olup olmadığını inceler. Bacaklardaki kılların dökülmesi ve tırnakların kalınlaşması da periferik arter hastalığı belirtisi olabilir.
Ankle-Brakial İndeks (ABİ), ayak bileğindeki ve koldaki kan basıncının karşılaştırılmasıyla elde edilen bir orandır. ABİ, periferik arter hastalığı'nın varlığını ve şiddetini belirlemede kullanılan basit ve non-invaziv bir testtir. Normal ABİ değeri 1.0 ile 1.4 arasındadır. ABİ değeri 0.9 veya daha düşükse, periferik arter hastalığı olduğunu gösterir.
Ultrason Doppler, bacaklardaki kan akışını değerlendirmek için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Ultrason, damarlardaki daralmaları veya tıkanmaları belirleyebilir.
Anjiyografi, arterlerin röntgen görüntülerini elde etmek için kullanılan invaziv bir yöntemdir. Anjiyografi sırasında, damarlara bir kateter yerleştirilir ve kontrast madde enjekte edilir. Bu, damarların daha net görüntülenmesini sağlar.
Manyetik Rezonans Anjiyografi (MRA), arterlerin görüntülerini elde etmek için manyetik alan ve radyo dalgalarını kullanan non-invaziv bir yöntemdir. MRA, anjiyografiye göre daha az riskli bir alternatiftir.
Bilgisayarlı Tomografi Anjiyografi (BTA), arterlerin görüntülerini elde etmek için bilgisayarlı tomografi (BT) ve kontrast madde kullanan bir yöntemdir. BTA, damarların ayrıntılı görüntülerini sağlar.
Aralıklı topallama ile karıştırılabilecek diğer durumlar şunları içerir:
Aralıklı topallama tedavisinin amacı, belirtileri hafifletmek, yaşam kalitesini artırmak ve periferik arter hastalığı'nın ilerlemesini yavaşlatmaktır. Tedavi seçenekleri arasında yaşam tarzı değişiklikleri, egzersiz terapisi, ilaç tedavisi ve girişimsel tedaviler yer alır.
Yaşam tarzı değişiklikleri, aralıklı topallama tedavisinin temelini oluşturur ve şunları içerir:
Denetimli egzersiz programları, aralıklı topallama belirtilerini hafifletmede etkili olabilir. Egzersiz, bacak kaslarındaki kan akışını artırır, vasküler adaptasyonu teşvik eder ve ağrı toleransını yükseltir. Egzersiz programı genellikle yürüme egzersizlerini içerir.
Aralıklı topallama tedavisinde kullanılan ilaçlar şunları içerir:
Girişimsel tedaviler, ilaç tedavisi ve egzersiz terapisine yanıt vermeyen veya şiddetli belirtileri olan kişiler için düşünülebilir.
Anjiyoplasti sırasında, daralmış veya tıkanmış artere bir kateter yerleştirilir ve balon şişirilerek damar genişletilir. Ardından, damarın açık kalmasını sağlamak için bir stent yerleştirilebilir.
Bypass cerrahisi sırasında, tıkanmış arterin etrafından kan akışını sağlamak için bir damar grefti kullanılır. Greft, vücudun başka bir yerinden alınabilir veya sentetik bir materyalden yapılabilir.
Aralıklı topallama, yaşamı tehdit eden bir durum olmasa da, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Periferik arter hastalığı, kalp krizi ve inme riskini artırır.
Aralıklı topallamanın komplikasyonları şunları içerebilir:
Aralıklı topallamayı önlemek için, periferik arter hastalığı risk faktörlerini kontrol altında tutmak önemlidir:
(Buraya bilimsel makaleler, kitaplar ve güvenilir internet kaynakları eklenebilir.)
Not: Bu makale yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, lütfen bir doktora danışın.