aşkale ne demek?

Aşkale (Osmanlıca ), Erzurum'un ilçelerinden biridir.

Etimoloji

Aşkale ismi Türkçe aş ve kale kelimelerinin birleştirilmesi ile oluşmuş olup, yerleşim biriminin adı ilk olarak 1522'ye tarihlenen 387 numaralı Muhasebe-i Vilayat-i Karaman ve Rum Defteri'nde geçmiştir.¹

Tarih

Coğrafi önemi nedeniyle tarih boyunca çeşitli kavimlerin ve milletlerin uğrak yeri olan ilçenin ilk yerleşim yeri, Karasu kıyısındaki eski bir kalenin kalıntı höyüğünün etrafı ile Kaban Dağının doğusudur. İlçenin ismi tarih içerisinde Locus Basara, Şöğayn, Aşhane, Açhane, Kale olarak değişegelmiş günümüzde Aşkale olarak dilimize yerleşmiştir. MÖ 1700 yıllarında Hititler tarafından kurulan ilçe, tarih boyunca otuz beş defa el değiştirmiştir. MS 395 yıllarında Roma İmparatorluğu'nun elinde bulunan ilçe, İpek Yolu'nun üzerinde oluşu nedeniyle bütün milletlerin ilgisini çekmiştir MS 650 yıllarında Bizans yönetimine giren ilçe, 1387'de Timur'un egemenliğine girmiştir. 1473'te Otlukbeli Savaşından sonra Osmanlı topraklarına katılan ilçe, 1916'da Rusların işgaline uğramış, 3 Mart 1918 tarihinde işgalden kurtarılmıştır. 1942 yılında Varlık Vergisi gerekçesiyle İstanbullu gayrimüslim erkek vatandaşların büyük bölümü bu ilçedeki toplama kampına gönderilmişti.²

1800'lerin başında, nüfusu 1800'dü. 1909 yılında 800 Ermeni ve Türk nüfusa sahipti.³

Coğrafi yapı

Yerleşik bir yapıya sahip ilçe, batıda Bayburt ve Tercan, kuzeyde İspir, güneyde Çat ve doğuda Ilıca ilçeleriyle çevrilmiştir. Sınırlarında Dumanlı, Güllü, Meryem. Gollo ve Kop dağları bulunmaktadır ve bu dağlar volkanik yapılıdır. Erzurum'dan Aşkale'ye doğru karayolu ile gelirken Aşkale'ye yaklaşık 11 km kala yolun sol tarafında ağzını açmış bir insan sureti şeklini almış bir tepe vardır.

Konumu

Aşkale, Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Erzurum ilinin 53 km batısında, Erzincan ilinin 120 km doğusunda yer almaktadır. Erzurum ilinin batısındaki son ilçesi olan Aşkale'nin, doğu- batı uzunluğu 50 km, kuzey- güney uzunluğu 46 km ve yüzölçümü 2300 km2 olup, ortalama rakımı (denizden yüksekliği) 1650 m' dir. İlçe, doğusunda İlimize bağlı Ilıca ilçesi, batısında Erzincan iline bağlı Çayırlı ve Tercan ilçeleri, kuzeyinde Bayburt ili ve Ilıca ilçesi, güneyinde ise Erzurum'a bağlı Çat ve Erzincan'a bağlı Tercan ilçeleri ile çevrelenmektedir.

İklim

İlçede genel olarak sert karasal iklim sürer. Kışlar uzun, soğuk ve karlı; yaz mevsimi kısa sıcak ve kurak geçer, Yağışlar ilkbaharda başlar. Çevresine göre daha çukurda olduğu için genelde soguk hava akımlarından daha az etkilenir.

Nüfus

== Ağız == Aşkale ilçesinde kullanılan Türk ağzının Doğu Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre şöyledir:

<table> <tbody> <tr class="odd"> <td>1. Doğu Anadolu ağızları 1.1.1. <a href="Ağrı" title="wikilink">Ağrı</a>, <a href="Malazgirt" title="wikilink">Malazgirt</a> 1.1.2. <a href="Muş" title="wikilink">Muş</a>, <a href="Bitlis" title="wikilink">Bitlis</a> 1.1.3. <a href="Ahlat,_Bitlis" title="wikilink">Ahlat</a>, <a href="Adilcevaz" title="wikilink">Adilcevaz</a>, <a href="Bulanık" title="wikilink">Bulanık</a>, <a href="Van" title="wikilink">Van</a> 1.1.4. <a href="Diyarbakır" title="wikilink">Diyarbakır</a> 1.1.5. <a href="Palu" title="wikilink">Palu</a>, <a href="Karakoçan" title="wikilink">Karakoçan</a>, <a href="Bingöl" title="wikilink">Bingöl</a>, <a href="Karlıova" title="wikilink">Karlıova</a>, <a href="Siirt" title="wikilink">Siirt</a> 1.2.1. <a href="Kars" title="wikilink">Kars</a> (yerli) 1.2.2. <a href="Erzurum" title="wikilink">Erzurum</a>, Aşkale, <a href="Ovacık,_Aşkale" title="wikilink">Ovacık</a>, <a href="Narman" title="wikilink">Narman</a> 1.2.3. <a href="Pasinler" title="wikilink">Pasinler</a>, <a href="Horasan" title="wikilink">Horasan</a>, <a href="Hınıs" title="wikilink">Hınıs</a>, <a href="Tekman" title="wikilink">Tekman</a>, <a href="Karayazı" title="wikilink">Karayazı</a>, <a href="Tercan" title="wikilink">Tercan</a> (kısmen) 1.2.4. <a href="Bayburt" title="wikilink">Bayburt</a>, <a href="İspir" title="wikilink">İspir</a> (güney), <a href="Erzincan" title="wikilink">Erzincan</a>, <a href="Çayırlı" title="wikilink">Çayırlı</a>, <a href="Tercan" title="wikilink">Tercan</a> (kısmen) 1.2.5. <a href="Gümüşhane" title="wikilink">Gümüşhane</a> 1.2.6. <a href="Refahiye" title="wikilink">Refahiye</a>, <a href="Kemah" title="wikilink">Kemah</a> 1.2.7. <a href="Kars" title="wikilink">Kars</a> (Azeriler ve Terekemeler) 1.3.1. <a href="Posof" title="wikilink">Posof</a>, <a href="Artvin" title="wikilink">Artvin</a>, <a href="Şavşat" title="wikilink">Şavşat</a>, <a href="Ardanuç" title="wikilink">Ardanuç</a>, <a href="Yusufeli" title="wikilink">Yusufeli</a> 1.3.2.1. <a href="Ardahan" title="wikilink">Ardahan</a>, <a href="Olur" title="wikilink">Olur</a>, <a href="Oltu" title="wikilink">Oltu</a>, <a href="Şenkaya" title="wikilink">Şenkaya</a>, <a href="İspir" title="wikilink">İspir</a> (Hunut grubu), <a href="Tortum" title="wikilink">Tortum</a><a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a> 1.4.1. <a href="Kemaliye" title="wikilink">Kemaliye</a>, <a href="İliç" title="wikilink">İliç</a>, <a href="Ağın" title="wikilink">Ağın</a> 1.4.2. <a href="Tunceli" title="wikilink">Tunceli</a>, <a href="Hozat" title="wikilink">Hozat</a>, <a href="Mazgirt" title="wikilink">Mazgirt</a>, <a href="Pertek" title="wikilink">Pertek</a> 1.4.3. <a href="Harput" title="wikilink">Harput</a> 1.4.4. <a href="Elazığ" title="wikilink">Elazığ</a>, <a href="Keban" title="wikilink">Keban</a>, <a href="Baskil" title="wikilink">Baskil</a> </td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote">Türkiye Türkçesi ağızları - Vikipedi<a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Ekonomi

İlçe ekonomisi, hayvancılık ve tarıma dayalı olmakla beraber, ilçede sanayi ve ticaret de önemlidir, özellikle Aşkale çimento sanayi, Abs Alçı fabrikası, krom fabrikası bölgeye önemli katkılar sunmaktadırlar Kuzgun Barajı'nın hizmete girmesi tarımla uğraşanlar için, modern kümeslerin artış göstermesi ise hayvancılıkla uğraşanlar için büyük umutlar vermekte ve ilçe ekonomisinde önemini hissettirmektedir.