ağızda yanma ne demek?
Ağızda Yanma Sendromu (Burning Mouth Syndrome - BMS)
Ağızda yanma sendromu (AYS) veya diğer adıyla glossodini, ağız içinde, özellikle de dilde, dudaklarda, damakta veya tüm ağızda hissedilen kronik, tekrarlayan bir yanma hissidir. Bu durumun belirgin bir fiziksel nedeni olmamasına rağmen, ağızda sıcaklık artışı, karıncalanma veya uyuşma hissi gibi belirtiler eşlik edebilir. AYS, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir, yeme, içme ve konuşma gibi günlük aktiviteleri zorlaştırabilir.
Nedenleri:
AYS'nin kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak, aşağıdaki faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir:
- Sinir hasarı (Nöropati): Ağızdaki tat ve ağrı sinirlerindeki hasar, ağızda yanma hissine neden olabilir.
- Hormonal değişiklikler: Özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda, hormonal değişikliklerin AYS'yi tetikleyebileceği düşünülmektedir.
- Psikolojik faktörler: Anksiyete, depresyon ve stres gibi psikolojik durumlar AYS belirtilerini şiddetlendirebilir.
- Altta yatan tıbbi durumlar: Diyabet, tiroid sorunları, besin eksiklikleri (örneğin, demir, B12 vitamini eksikliği) gibi bazı tıbbi durumlar AYS'ye katkıda bulunabilir.
- Ağız kuruluğu (Kserostomi): Tükürük akışının azalması, ağızda yanma hissine yol açabilir.
- Alerjik reaksiyonlar: Diş macunu, gargara veya protez gibi ağız ürünlerine karşı alerjik reaksiyonlar AYS'yi tetikleyebilir.
- İlaçlar: Bazı ilaçların yan etkisi olarak AYS gelişebilir.
Belirtileri:
- Ağızda, özellikle dilde, dudaklarda, damakta veya tüm ağızda yanma hissi.
- Ağızda kuruluk hissi.
- Tat değişiklikleri (örneğin, metalik tat).
- Ağızda uyuşma veya karıncalanma.
- Ağızda hassasiyet.
- Yeme ve içmede zorluk.
Teşhis:
AYS'nin teşhisi, diğer olası nedenleri dışlamak için dikkatli bir değerlendirme gerektirir. Diş hekimi veya doktor, tıbbi geçmişinizi alacak, ağız muayenesi yapacak ve gerekli gördüğü takdirde aşağıdaki testleri isteyebilir:
- Kan testleri (diyabet, tiroid sorunları, besin eksiklikleri için).
- Tükürük akış testi (ağız kuruluğunu değerlendirmek için).
- Alerji testleri.
- Biyopsi (ağız içindeki dokulardan örnek alınarak incelenmesi).
Tedavi:
AYS'nin tedavisi, semptomları hafifletmeye ve yaşam kalitesini iyileştirmeye odaklanır. Tedavi yöntemleri, altta yatan nedenlere ve semptomların şiddetine bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri arasında şunlar yer alabilir:
- Altta yatan nedenlerin tedavisi: Diyabet, tiroid sorunları veya besin eksiklikleri gibi altta yatan tıbbi durumların tedavi edilmesi.
- Ağız kuruluğunu giderme: Yapay tükürük, bol su içme, şekersiz sakız çiğneme gibi yöntemlerle ağız kuruluğunun giderilmesi.
- İlaç tedavisi: Ağrı kesiciler, antidepresanlar, antikonvülsanlar veya topikal ilaçlar (örneğin, kapsaisin kremi) gibi ilaçlar ağrıyı ve yanma hissini hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Bilişsel davranışçı terapi (BDT): Stres, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik faktörlerin yönetilmesine yardımcı olabilir.
- Alternatif tedaviler: Akupunktur, alfa-lipoik asit takviyesi gibi alternatif tedaviler bazı kişilerde faydalı olabilir.
Önemli Not: AYS'nin tedavisi uzun ve zorlu olabilir. Sabırlı olmak ve doktorunuzla işbirliği yapmak önemlidir.
İlgili kavramlar: