rabdomiyoliz ne demek?

Rabdomiyoliz, kas hücrelerinin hasar görmesi sonucu hücre içeriğinin (özellikle miyoglobin ve diğer enzimler) kan dolaşımına salınması durumudur. Bu durum, böbrek hasarı ve diğer ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Nedenleri:

• Aşırı Egzersiz: Özellikle alışkın olmayan kişilerde yoğun ve uzun süreli egzersiz (https://www.nedemek.page/kavramlar/aşırı%20egzersiz) rabdomiyolize neden olabilir.
• Travma: Kasların doğrudan yaralanması, ezilmesi veya sıkışması (örneğin, trafik kazaları, depremler).
• İlaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle statinler (https://www.nedemek.page/kavramlar/statinler), fibratlar ve bazı antibiyotikler rabdomiyoliz riskini artırabilir.
• Alkol ve Uyuşturucu: Aşırı alkol tüketimi (https://www.nedemek.page/kavramlar/alkol%20tüketimi) ve bazı uyuşturucular (örneğin, kokain, eroin) rabdomiyolize yol açabilir.
• Enfeksiyonlar: Bazı viral ve bakteriyel enfeksiyonlar (https://www.nedemek.page/kavramlar/enfeksiyonlar) rabdomiyoliz riskini artırabilir.
• Metabolik Bozukluklar: Bazı genetik kas hastalıkları ve metabolik bozukluklar rabdomiyolize yatkınlık yaratabilir.
• Aşırı Sıcak veya Soğuk: Aşırı sıcak (hipertermi) (https://www.nedemek.page/kavramlar/hipertermi) veya soğuk (hipotermi) (https://www.nedemek.page/kavramlar/hipotermi) maruziyeti rabdomiyolize neden olabilir.
• Elektrolit Dengesizlikleri: Özellikle potasyum (hipokalemi) (https://www.nedemek.page/kavramlar/hipokalemi) veya fosfat (hipofosfatemi) (https://www.nedemek.page/kavramlar/hipofosfatemi) eksiklikleri.

Belirtileri:

• Kas ağrısı (https://www.nedemek.page/kavramlar/kas%20ağrısı), hassasiyet veya güçsüzlük (özellikle kalça, omuz ve sırt kaslarında).
• Koyu renkli idrar (kola renginde idrar).
• Yorgunluk (https://www.nedemek.page/kavramlar/yorgunluk) ve halsizlik.
• Bulantı ve kusma.
• Kalp ritim bozuklukları.
• Böbrek yetmezliği.

Tanı:

• Kan testleri: Özellikle kreatin kinaz (CK) seviyelerinin yüksekliği (normalin 5 katından fazla) rabdomiyolizi düşündürür. Miyoglobin seviyeleri de ölçülebilir.
• İdrar tahlili: Miyoglobinüri (idrarda miyoglobin bulunması) rabdomiyolizin bir göstergesidir.
• Böbrek fonksiyon testleri: Böbrek hasarını değerlendirmek için kullanılır.

Tedavi:

• Sıvı takviyesi: Böbrekleri korumak ve miyoglobini temizlemek için intravenöz sıvılar verilir.
• Elektrolit dengesinin düzenlenmesi: Gerekirse potasyum, kalsiyum veya fosfat takviyeleri yapılır.
• Böbrek yetmezliği gelişirse diyaliz gerekebilir.
• Nedene yönelik tedavi: İlaçların kesilmesi, enfeksiyonların tedavi edilmesi gibi.