otozomal çekinik kalıtım ne demek?

Otozomal çekinik kalıtım, bir özelliğin veya hastalığın ortaya çıkması için bireyin her iki ebeveynden de çekinik geni alması gereken bir kalıtım modelidir.

• Gen: https://www.nedemek.page/kavramlar/gen
• Çekinik Gen: Bireyde fenotipik olarak etkisini gösterebilmesi için homozigot durumda bulunması gereken gendir. Başka bir deyişle, baskın bir genin varlığında etkisini göstermez.
• Otozom: https://www.nedemek.page/kavramlar/otozom (Cinsiyet kromozomları dışındaki kromozomlar) üzerinde taşınan genler yoluyla aktarılır. Bu, hastalığın erkekleri ve kadınları eşit oranda etkilediği anlamına gelir.

Taşıyıcı: Bireyde bir normal ve bir çekinik gen bulunuyorsa, birey taşıyıcıdır. Taşıyıcılar genellikle hastalıktan etkilenmezler ancak çekinik geni çocuklarına aktarabilirler.

Olasılık: Eğer her iki ebeveyn de taşıyıcı ise, çocuklarının hasta olma olasılığı %25, taşıyıcı olma olasılığı %50 ve normal olma olasılığı %25'tir.

Örnekler: Otozomal çekinik kalıtımla aktarılan bazı yaygın hastalıklar şunlardır:

• Kistik Fibrozis: https://www.nedemek.page/kavramlar/kistik%20fibrozis
• Fenilketonüri: https://www.nedemek.page/kavramlar/fenilketon%C3%BCri
• Orak Hücreli Anemi: https://www.nedemek.page/kavramlar/orak%20h%C3%BCcreli%20anemi
• Talasemi: https://www.nedemek.page/kavramlar/talasemi

Genetik Danışmanlık: Ailede otozomal çekinik bir hastalık öyküsü varsa, genetik danışmanlık almak, riskleri anlamak ve üreme seçenekleri hakkında bilgi edinmek için önemlidir.