ötrofikasyon ne demek?

Ötrofikasyon

Ötrofikasyon, bir sucul ekosistemin, genellikle insan faaliyetleri sonucu, aşırı miktarda besin maddesi (özellikle azot ve fosfor) ile zenginleşmesi durumudur. Bu durum, sucul ortamlarda bir dizi olumsuz çevresel etkiye yol açar.

Nedenleri:

Tarım: Tarımsal gübrelerin ve hayvansal atıkların yüzey akışı ile su kaynaklarına karışması.
Evsel Atıklar: Arıtılmamış veya yetersiz arıtılmış evsel atık suların suya deşarjı.
Endüstriyel Atıklar: Bazı endüstriyel proseslerden kaynaklanan atık suların suya karışması.
Fosil Yakıt Yakımı: Atmosferdeki azot oksitlerinin yağmur yoluyla suya taşınması.

Sonuçları:

Alg Patlamaları: Aşırı besin maddesi, alg ve diğer fitoplanktonların aşırı çoğalmasına (alg patlamaları) neden olur. Bu durum, suyun rengini değiştirebilir ve su yüzeyini kaplayarak güneş ışığının suyun derinliklerine ulaşmasını engeller.
Oksijen Tükenmesi (Hipoksi): Alg patlamaları sona erdiğinde, ölen algler bakteriler tarafından ayrıştırılır. Bu ayrışma süreci, suda çözünmüş oksijen seviyelerini önemli ölçüde azaltır. Bu durum, balıklar ve diğer sucul organizmalar için ölümcül olabilir ve hipoksi (düşük oksijen) veya anoksi (oksijen yokluğu) bölgelerinin oluşmasına yol açabilir.
Su Kalitesinin Bozulması: Ötrofikasyon, suyun tadını, kokusunu ve görünümünü olumsuz etkiler. Ayrıca, bazı alg türleri toksinler üretebilir ve bu toksinler suyun insan tüketimi için uygunluğunu azaltır.
Biyoçeşitliliğin Azalması: Oksijen seviyelerinin düşmesi ve su kalitesinin bozulması, birçok sucul türün yok olmasına veya yaşam alanlarını terk etmesine neden olur.
Ekonomik Etkiler: Balıkçılık, turizm ve rekreasyon gibi sektörler, ötrofikasyonun olumsuz etkilerinden zarar görebilir.

Önleme ve Kontrol:

Atık Su Arıtma: Atık suların etkin bir şekilde arıtılması, besin maddelerinin suya karışmasını önlemek için önemlidir.
Tarım Uygulamalarının İyileştirilmesi: Gübre kullanımının optimize edilmesi, erozyonun kontrol altına alınması ve tampon bölgelerin oluşturulması gibi tarımsal uygulamalarla besin maddesi akışı azaltılabilir.
Fosfor İçeren Deterjanların Yasaklanması: Fosfor içeren deterjanların kullanımı sınırlandırılmalı veya yasaklanmalıdır.
Su Havzası Yönetimi: Su havzalarının sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi, ötrofikasyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir.