makkabi ayaklanması ne demek?
Makkabi Ayaklanması
Makkabi Ayaklanması, MÖ 167-160 yılları arasında, [Seleukos İmparatorluğu]'na karşı Yahudi halkının başlattığı bir isyandır. Ayaklanmanın temel nedenleri, Seleukos kralı IV. Antiokhos Epiphanes'in Yahudi dinini yasaklaması ve [İkinci Tapınak]'ı kirletmesidir.
Ayaklanmanın Başlangıcı ve Gelişimi:
- Motin: Ayaklanma, Matatyahu HaKohen adlı bir Yahudi rahibinin, Seleukos yetkililerinin Yahudileri Yunan tanrılarına ibadet etmeye zorlamasına karşı çıkmasıyla başladı. Matatyahu'nun bir Seleukos görevlisini öldürmesi ve takipçileriyle dağlara çekilmesi, ayaklanmanın fitilini ateşledi.
- Makkabi Kardeşler: Matatyahu'nun ölümünden sonra, oğlu Yehuda Makkabi (Çekiç) ayaklanmanın liderliğini üstlendi. Yehuda Makkabi ve kardeşleri, askeri taktikler ve gerilla savaşları kullanarak Seleukos ordusuna karşı önemli zaferler kazandılar.
- Önemli Savaşlar: Makkabi ordusu, Beth Horon, Emmaus ve Beth Zur gibi önemli savaşlarda Seleukos ordusunu mağlup etti.
- Tapınağın Temizlenmesi: MÖ 164'te Yehuda Makkabi, [Kudüs]'ü geri aldı ve İkinci Tapınak'ı putlardan temizleyerek yeniden ibadete açtı. Bu olay, [Hanukkah] bayramının kökenini oluşturur.
Ayaklanmanın Sonuçları:
- Yahudi Bağımsızlığı: Makkabi Ayaklanması, Yahudiye'nin Seleukos egemenliğinden kurtulmasını ve [Haşmonayim Hanedanlığı]'nın kurulmasını sağladı.
- Dini Özgürlük: Yahudiler, dinlerini serbestçe yaşama özgürlüğüne kavuştular.
- Yahudi Kimliğinin Güçlenmesi: Ayaklanma, Yahudi halkının kimliğini ve dini inancını güçlendirdi.
Makkabi Ayaklanması, Yahudi tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır ve Yahudi halkının dini özgürlük ve bağımsızlık mücadelesinin sembolü olarak kabul edilir.