mükemmeliyetçilik ne demek?
Mükemmeliyetçilik
Mükemmeliyetçilik, kişinin olağanüstü yüksek standartlar belirlemesi ve bu standartlara ulaşmak için aşırı çaba göstermesi durumudur. Bu durum, kişinin başarısızlık korkusu, onaylanma ihtiyacı ve öz eleştiriye eğilimi gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Mükemmeliyetçilik, motivasyon kaynağı olabilse de, genellikle kaygı, stres, depresyon ve düşük özsaygı gibi olumsuz sonuçlara yol açabilir.
Temel Özellikleri:
- Yüksek Standartlar: Kişi, kendisi ve başkaları için ulaşılması zor, hatta imkansız standartlar belirler.
- Aşırı Eleştirellik: Kişi, kendi performansını ve başkalarının performansını acımasızca eleştirir.
- Başarısızlık Korkusu: Hata yapmaktan ve başarısız olmaktan aşırı derecede korkar.
- Onaylanma İhtiyacı: Başkalarının onayını almak için aşırı çaba gösterir.
- Erteleme: Mükemmeliyetçi kişiler, işleri mükemmel yapamayacakları korkusuyla erteleyebilirler.
- Katı Kurallar: Esnek olmayan ve uyulması zor kurallar koyarlar.
Mükemmeliyetçiliğin Türleri:
Mükemmeliyetçilik farklı şekillerde kendini gösterebilir. Yaygın olarak kabul gören türleri şunlardır:
- Kendine Yönelik Mükemmeliyetçilik: Kişi, kendisi için aşırı yüksek standartlar belirler ve bu standartlara ulaşmak için yoğun çaba gösterir.
- Başkalarına Yönelik Mükemmeliyetçilik: Kişi, başkalarının da kendisi kadar mükemmel olmasını bekler ve onların hatalarına karşı hoşgörüsüzdür.
- Sosyal Olarak Dayatılan Mükemmeliyetçilik: Kişi, başkalarının kendisinden mükemmel olmasını beklediğine inanır ve bu beklentileri karşılamak için çabalar.
Mükemmeliyetçiliğin Sonuçları:
Mükemmeliyetçiliğin olumsuz sonuçları şunlar olabilir:
- Psikolojik Sorunlar: Kaygı, stres, depresyon, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) ve yeme bozuklukları gibi psikolojik sorunlara yol açabilir.
- Fiziksel Sorunlar: Stresle ilişkili fiziksel rahatsızlıklara (örneğin, baş ağrısı, mide rahatsızlıkları) neden olabilir.
- İlişki Sorunları: İlişkilerde gerginlik ve çatışmalara yol açabilir.
- Düşük Özsaygı: Kişi, standartlarını karşılayamadığında özsaygısı düşer.
- Tükenmişlik: Sürekli olarak yüksek standartlara ulaşmaya çalışmak tükenmişliğe neden olabilir.
Mükemmeliyetçilikle Başa Çıkma:
Mükemmeliyetçilikle başa çıkmak için aşağıdaki stratejiler uygulanabilir:
- Standartları Gözden Geçirmek: Ulaşılabilir ve gerçekçi standartlar belirlemek.
- Hata Yapmayı Kabullenmek: Hata yapmanın insan olmanın doğal bir parçası olduğunu anlamak.
- Kendine Şefkat Göstermek: Kendine karşı daha anlayışlı ve şefkatli olmak.
- Olumlu Kendine Konuşma: Kendini olumlu ve destekleyici bir şekilde konuşmak.
- Profesyonel Yardım Almak: Mükemmeliyetçilikle başa çıkmakta zorlanılıyorsa, bir terapistten yardım almak faydalı olabilir.
İlgili Kavramlar: