laktoz intoleransı ne demek?
Laktoz İntoleransı Nedir?
Laktoz intoleransı, vücudun süt ve süt ürünlerinde bulunan bir şeker türü olan laktozu sindirmekte zorlandığı bir durumdur. Bu durum, ince bağırsakta üretilen laktaz enziminin yetersizliğinden kaynaklanır. Laktaz, laktozu daha küçük şekerlere (glikoz ve galaktoz) ayırarak vücudun emilimini sağlar.
Laktoz İntoleransının Nedenleri
Laktoz intoleransının temel nedeni, laktaz enziminin yetersiz üretimidir. Bu durumun farklı sebepleri olabilir:
- Primer Laktoz İntoleransı: Genetik faktörlere bağlı olarak, yaşla birlikte laktaz üretiminin azalmasıdır. En yaygın görülen türdür.
- Sekonder Laktoz İntoleransı: İnce bağırsağı etkileyen bir hastalık, cerrahi müdahale veya enfeksiyon sonucu ortaya çıkabilir. Örneğin, Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı gibi durumlar laktaz üretimini olumsuz etkileyebilir.
- Konjenital Laktoz İntoleransı: Nadir görülen bir durumdur ve bebeklerde doğumdan itibaren laktaz enziminin hiç üretilmemesiyle karakterizedir.
- Gelişimsel Laktoz İntoleransı: Erken doğan bebeklerde ince bağırsak henüz tam olarak gelişmediği için laktaz üretimi yetersiz olabilir.
Laktoz İntoleransının Belirtileri
Laktoz intoleransının belirtileri, laktoz içeren besinlerin tüketiminden sonra genellikle 30 dakika ile 2 saat arasında ortaya çıkar ve şunları içerebilir:
Belirtilerin şiddeti, tüketilen laktoz miktarına ve kişinin laktaz enzim seviyesine bağlı olarak değişebilir.
Laktoz İntoleransı Teşhisi
Laktoz intoleransının teşhisi için kullanılan yöntemler şunlardır:
- Laktoz Tolerans Testi: Kişiye laktoz içeren bir sıvı içirilir ve kan şekerindeki yükselme takip edilir. Kan şekeri yeterince yükselmezse laktoz intoleransı olduğu düşünülür.
- Hidrojen Nefes Testi: Laktoz sindirilmediğinde bağırsak bakterileri tarafından parçalanır ve hidrojen gazı üretilir. Bu testte, laktoz tüketiminden sonra nefeste bulunan hidrojen miktarı ölçülür. Yüksek hidrojen seviyesi laktoz intoleransını işaret eder.
- Dışkı Asitliği Testi: Özellikle bebeklerde kullanılan bir testtir. Sindirilmemiş laktoz bağırsakta asitliğe neden olur. Dışkıdaki asit seviyesi ölçülerek tanı konulabilir.
Laktoz İntoleransı Tedavisi
Laktoz intoleransının kesin bir tedavisi olmamasına rağmen, belirtileri yönetmek mümkündür:
- Laktoz İçeren Besinleri Sınırlandırmak: Süt ve süt ürünleri tüketimini azaltmak veya tamamen kesmek belirtileri hafifletebilir.
- Laktozsuz Ürünler Tüketmek: Piyasada laktozsuz süt, yoğurt, peynir gibi birçok ürün bulunmaktadır.
- Laktaz Enzimi Takviyesi Kullanmak: Laktoz içeren besinleri tüketmeden önce laktaz enzimi takviyesi almak, sindirime yardımcı olabilir.
Önemli Not
Laktoz intoleransı olan bireylerin, kalsiyum ve D vitamini gibi önemli besin öğelerini yeterli miktarda aldıklarından emin olmaları önemlidir. Gerekirse, doktor veya diyetisyen kontrolünde takviye alınabilir.