Halluks valgus, ayak başparmağının diğer parmaklara doğru eğrilmesi ve başparmak ekleminin (metatarsofalangeal eklem - MTP) içe doğru çıkıntı yapmasıyla karakterize bir ayak deformitesidir. Halk arasında ayak başparmağı çıkıntısı, kemik çıkıntısı veya bunyon olarak da bilinir. Bu durum, sadece estetik bir sorun olmakla kalmayıp, ağrı, yürüme güçlüğü ve diğer ayak sorunlarına da yol açabilir.
Halluks valgus, metatarsofalangeal eklemin (MTP) progresif bir deformitesidir. Başparmak, ikinci parmağa doğru (laterale) kayar ve metatarsal kemiğin başı (MTP eklemi) içe doğru (mediale) çıkıntı yapar. Bu çıkıntı zamanla iltihaplanır ve ağrılı bir hale gelir.
Halluks valgus, kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Özellikle yüksek topuklu ayakkabı giyen kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır. Yaş ilerledikçe görülme sıklığı artar.
Halluks valgusun kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, birden fazla faktörün etkileşimi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Ailede halluks valgus öyküsü olan kişilerde bu durumun gelişme riski daha yüksektir. Ayak yapısı ve biomekaniği genetik olarak aktarılabilir ve bu da halluks valgus gelişimine zemin hazırlayabilir.
Sivri burunlu ve yüksek topuklu ayakkabılar, ayak parmaklarını sıkıştırarak ve başparmağa baskı yaparak halluks valgus gelişimini tetikleyebilir. Bu tür ayakkabılar, ayak parmaklarının doğal pozisyonunu bozarak deformiteye neden olabilir.
Düztabanlık, yüksek ayak kemeri veya metatarsal kemiklerin uzunluğu gibi yapısal ayak problemleri, halluks valgus gelişimine katkıda bulunabilir. Bu durumlar, ayak biomekaniğini değiştirerek başparmağa anormal yük binmesine neden olabilir.
Halluks valgusun belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak en sık görülen belirtiler şunlardır:
Halluks valgus teşhisi genellikle fiziksel muayene ile konulur. Doktor, ayak yapısını inceleyerek, başparmağın açısını değerlendirir ve ağrı noktalarını belirler. Teşhisi doğrulamak ve deformitenin derecesini belirlemek için röntgen (X-ray) çekilebilir. Röntgen, kemiklerin pozisyonunu ve eklemdeki hasarı gösterir.
Halluks valgus tedavisinin amacı, ağrıyı azaltmak, deformitenin ilerlemesini yavaşlatmak ve ayak fonksiyonlarını iyileştirmektir. Tedavi seçenekleri, deformitenin şiddetine, hastanın yaşına, aktivite düzeyine ve genel sağlık durumuna göre belirlenir.
Konservatif tedavi yöntemleri, cerrahi olmayan yöntemlerle ağrıyı hafifletmeyi ve deformitenin ilerlemesini yavaşlatmayı amaçlar.
Konservatif tedavi yöntemleri yetersiz kaldığında veya deformite ilerlemişse cerrahi tedavi düşünülebilir. Cerrahi tedavinin amacı, başparmağın pozisyonunu düzeltmek, ağrıyı gidermek ve ayak fonksiyonlarını iyileştirmektir.
Cerrahi Teknikler: Halluks valgus cerrahisinde birçok farklı teknik kullanılabilir. En yaygın teknikler şunlardır:
Cerrahi teknik, deformitenin şiddetine ve hastanın ayak yapısına göre belirlenir.
Ameliyat Sonrası Bakım: Ameliyat sonrası dönemde, ayağın dinlendirilmesi ve şişliğin azaltılması önemlidir. Doktorun önerdiği şekilde buz uygulaması yapılmalı ve ayak yüksekte tutulmalıdır. Ameliyat sonrası özel bir ayakkabı veya alçı kullanılması gerekebilir. Fizyoterapi, ayak kaslarının güçlenmesine ve hareketliliğin geri kazanılmasına yardımcı olabilir.
Halluks valgus tedavi edilmediği takdirde veya tedaviye rağmen aşağıdaki komplikasyonlar gelişebilir:
Halluks valgus gelişimini önlemek veya ilerlemesini yavaşlatmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:
Halluks valgusun prognozu, deformitenin şiddetine, tedaviye başlama zamanına ve hastanın uyumuna bağlıdır. Erken dönemde teşhis edilen ve tedavi edilen halluks valgus vakalarında, konservatif tedavi yöntemleriyle ağrı kontrol altına alınabilir ve deformitenin ilerlemesi yavaşlatılabilir. Cerrahi tedavi, deformiteyi düzeltmede ve ağrıyı gidermede etkili olabilir, ancak her cerrahi işlemde olduğu gibi riskleri bulunmaktadır.