hücre zarı ne demek?

Hücre Zarı Hakkında

Hücre zarı (plazma zarı), tüm canlı hücreleri çevreleyen ve hücrenin iç ortamını dış ortamdan ayıran biyolojik bir zardır. Esas olarak fosfolipit çift tabakası ve bu tabakaya gömülü veya yüzeyinde bulunan proteinler ve karbonhidratlar moleküllerinden oluşur.

Yapısı:

• Fosfolipit Çift Tabaka: Zarı oluşturan temel yapıdır. Fosfolipit molekülleri, hidrofilik (suyu seven) baş kısımları dışa dönük ve hidrofobik (suyu sevmeyen) kuyruk kısımları içe dönük şekilde iki sıra halinde dizilirler. Bu düzenleme, zarın seçici geçirgenliğini sağlar.
• Zar Proteinleri: Zarda çeşitli fonksiyonlara sahip proteinler bulunur. Bunlar, taşıyıcı proteinler (maddelerin zardan geçişini kolaylaştırır), reseptör proteinler (hücrenin dış ortamdan sinyaller almasını sağlar), enzimler (kimyasal reaksiyonları katalize eder) ve yapısal proteinler (zarın şeklini korur) olabilir.
• Karbonhidratlar: Genellikle proteinlere (glikoproteinler) veya lipitlere (glikolipitler) bağlı olarak zarın dış yüzeyinde bulunurlar. Hücrelerin birbirini tanımasına ve hücreler arası iletişime katkıda bulunurlar.

Fonksiyonları:

• Koruma: Hücrenin iç içeriğini dış etkenlerden korur.
• Seçici Geçirgenlik: Hücre içine hangi maddelerin girebileceğini ve hangi maddelerin dışarı atılabileceğini kontrol eder. Bu sayede hücrenin iç ortamının dengesini ( homeostazi) korur.
• Taşıma: Aktif taşıma ve pasif taşıma mekanizmaları aracılığıyla maddelerin hücre içine ve dışına taşınmasını sağlar.
• Hücre İletişimi: Hücrenin dış ortamla iletişim kurmasını sağlar. Reseptör proteinler aracılığıyla hormonlar ve diğer sinyal moleküllerini algılar.
• Hücre Tanıma: Karbonhidratlar sayesinde hücrelerin birbirini tanımasını ve doku oluşumunu sağlar.
• Yapısal Destek: Hücrenin şeklini korur ve hücre iskeleti ile bağlantı kurarak hücreye destek sağlar.

Zar Modeli:

Hücre zarının yapısı ve işlevleri, akıcı mozaik model ile açıklanır. Bu modele göre, zar dinamik bir yapıdır ve fosfolipitler ve proteinler sürekli hareket halindedir.