el-hakim ne demek?

El-Hâkim Bi-Emrillah

El-Hâkim Bi-Emrillah (Arapça: الحاكم بأمر الله), tam adıyla Ebu Ali el-Mansur bin el-Aziz el-Nizar el-Hâkim Bi-Emrillah (d. 985, Kahire - ö. 1021, Kahire), Fatımi Halifeliği'nin altıncı halifesi ve İsmaili Şiiliğinin 16. imamıdır. 996'dan 1021'deki ölümüne kadar hüküm sürmüştür. Hükümdarlığı, İslam dünyasında tartışmalara yol açmış, hem hayranlık uyandırmış hem de eleştirilmiştir.

Hayatı ve Kökeni

El-Hâkim, 985 yılında Kahire'de doğdu. Babası Fatımi Halifesi el-Aziz Billah, annesi ise Hristiyan kökenli bir cariyeydi. El-Aziz'in ölümü üzerine, henüz 11 yaşındayken halife ilan edildi. Yönetimin ilk yıllarında, Köktügin ve Bercevân gibi güçlü vezirlerin etkisi altında kaldı.

Hükümdarlığı

El-Hâkim'in hükümdarlığı, bir dizi sıra dışı ve çoğu zaman çelişkili uygulamayla doludur. Bir yandan bilime ve sanata önem verirken, diğer yandan keyfi yasaklar ve cezalar getirmiştir.

  • Dini Politikalar:
    • Hıristiyan ve Yahudilere karşı çeşitli baskılar uygulamış, kilise ve sinagogları yıktırmış, kıyafet zorunlulukları getirmiştir. Ancak, zaman zaman bu politikaları yumuşattığı da olmuştur.
    • Sünnilere karşı sert bir tutum sergilemiş, Sünni alimlerin faaliyetlerini kısıtlamıştır.
    • İsmaili inancını güçlendirmeye çalışmış, yeni misyonerler göndermiştir.
  • Sosyal Politikalar:
    • Kadınların sokağa çıkmasını yasaklamış, bazı yiyecek ve içeceklerin tüketimini kısıtlamıştır.
    • Kahire'de gece bekçiliği sistemini kurmuş, güvenliği sağlamaya çalışmıştır.
    • Bazı meslek gruplarına kısıtlamalar getirmiş, örneğin terzilerin belirli kıyafetleri dikmesini yasaklamıştır.
  • Ekonomik Politikalar:
    • Vergi sisteminde değişiklikler yapmış, zaman zaman halkın üzerindeki yükü hafifletmeye çalışmıştır.
    • Ticaretin gelişmesi için bazı önlemler almış, ancak keyfi yasaklamalar ticareti olumsuz etkilemiştir.
  • Bilim ve Sanat:
    • Kahire'de Darülhikme adı verilen bir bilim ve eğitim merkezi kurmuştur.
    • Kütüphaneler kurmuş ve bilim adamlarını desteklemiştir.
    • Astronomi ve matematik gibi alanlarda önemli çalışmalar yapılmıştır.

Kişiliği ve İnançları

El-Hâkim'in kişiliği ve inançları hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı tarihçiler onu deli, zalim ve dengesiz olarak tanımlarken, bazıları ise dindar, adaletli ve halkını düşünen bir lider olarak görmektedir. Özellikle Dürzilik inancında, tanrısal bir figür olarak kabul edilir ve saygı görür. Dürziler, El-Hâkim'in kaybolduğuna ve bir gün tekrar geri döneceğine inanırlar.

Kayboluşu ve Ölümü

El-Hâkim, 1021 yılında Kahire yakınlarında avlanırken ortadan kaybolmuştur. Cesedi bulunamamış, kayboluşunun ardındaki sır perdesi hala çözülememiştir. Ölümüne ilişkin farklı teoriler bulunmaktadır:

  • Suikast: Bazı tarihçiler, El-Hâkim'in bir suikast sonucu öldürüldüğünü ve cesedinin gizlendiğini iddia etmektedir.
  • Doğal Ölüm: Bazılarına göre, El-Hâkim doğal bir nedenle ölmüş ve cesedi vahşi hayvanlar tarafından parçalanmıştır.
  • Dürzilik İnancı: Dürziler, El-Hâkim'in kaybolduğuna ve bir gün tekrar geri döneceğine inanırlar.

Mirası

El-Hâkim Bi-Emrillah, İslam tarihinde tartışmalı bir figür olarak yer almıştır. Hükümdarlığı döneminde yaptığı sıra dışı uygulamalar ve kayboluşu, hakkında pek çok efsane ve spekülasyonun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Dürzilik inancı, El-Hâkim'in mirasını günümüzde de yaşatmaktadır.

Kendi sorunu sor