bilişsel davranışçı terapi ne demek?
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bireylerin düşünce, duygu ve davranışları arasındaki ilişkiyi inceleyen ve bu ilişkiyi değiştirerek psikolojik sorunları çözmeyi hedefleyen bir psikoterapi yaklaşımıdır. BDT, hem bilişsel (düşünce) hem de davranışçı terapi tekniklerini bir araya getirir.
Temel İlkeler:
- Düşüncelerin Önemi: BDT, insanların olaylara verdikleri anlamların ve düşüncelerinin duygularını ve davranışlarını etkilediğini savunur. Olumsuz veya işlevsiz düşünceler, olumsuz duygulara ve davranışlara yol açabilir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/düşünce)
- Öğrenilmiş Davranışlar: BDT, birçok davranışın öğrenilmiş olduğunu ve bu nedenle değiştirilebileceğini varsayar. İstenmeyen davranışlar, yeni ve daha uyumlu davranışlarla değiştirilebilir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/davranış)
- Şimdi ve Burada Odaklanma: BDT, geçmişteki olayların etkisini kabul etmekle birlikte, daha çok mevcut sorunlara ve bu sorunların çözülmesine odaklanır.
- Aktif İşbirliği: BDT, terapist ve danışan arasında aktif bir işbirliği gerektirir. Danışan, terapi sürecine aktif olarak katılır ve ev ödevleri gibi uygulamalarla öğrendiklerini günlük hayatına entegre eder.
BDT'nin Uygulama Alanları:
BDT, çeşitli psikolojik sorunların tedavisinde etkili bir şekilde kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları:
BDT Teknikleri:
BDT'de kullanılan çeşitli teknikler bulunmaktadır. Bu teknikler, danışanın sorununa ve ihtiyaçlarına göre uyarlanır. Bazı yaygın BDT teknikleri:
- Bilişsel Yeniden Yapılandırma: Olumsuz ve işlevsiz düşünceleri belirleme, sorgulama ve daha gerçekçi ve uyumlu düşüncelerle değiştirme sürecidir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/bilişsel%20yeniden%20yapılandırma)
- Davranışsal Deneyler: Düşüncelerin doğruluğunu test etmek için gerçek hayatta deneyler yapma.
- Maruz Bırakma Terapisi: Anksiyeteye neden olan durum veya nesnelere kademeli olarak maruz kalarak anksiyeteyi azaltma. (https://www.nedemek.page/kavramlar/maruz%20bırakma%20terapisi)
- Beceri Eğitimi: Sosyal beceriler, problem çözme becerileri ve stres yönetimi becerileri gibi eksik olan becerileri geliştirme.
- Gevşeme Teknikleri: Kas gevşetme, nefes egzersizleri ve meditasyon gibi tekniklerle stresi azaltma. (https://www.nedemek.page/kavramlar/gevşeme%20teknikleri)
- Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT): Düşünce ve duyguları olduğu gibi kabul etme ve değerlere uygun davranışlar sergilemeye odaklanma (BDT'nin bir türüdür).
BDT'nin Avantajları:
- Kısa süreli ve odaklı bir terapi yaklaşımıdır.
- Kanıta dayalı bir terapi yaklaşımıdır ve birçok psikolojik sorunun tedavisinde etkililiği kanıtlanmıştır.
- Öğrenilen beceriler, terapi sona erdikten sonra da kullanılabilir ve bireyin kendi kendine yardım etmesine olanak tanır.
BDT'nin Dezavantajları:
- Bazı durumlarda, duygusal olarak zorlayıcı olabilir.
- Terapinin başarısı, danışanın terapiye aktif katılımına ve ev ödevlerini yapmasına bağlıdır.
- Bazı karmaşık psikolojik sorunlar için diğer terapi yaklaşımlarıyla birlikte kullanılması gerekebilir.