12 eylül ne demek?
12 Eylül Darbesi
12 Eylül 1980 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından gerçekleştirilen askeri darbedir. Darbe, ülke genelinde siyasi istikrarsızlığın, şiddet olaylarının ve ekonomik sorunların arttığı bir dönemde yapılmıştır.
Arka Plan:
- 1970'lerin sonlarında Türkiye, siyasi kutuplaşma ve şiddet olayları ile karşı karşıyaydı. Sağ ve sol görüşlü gruplar arasındaki çatışmalar günlük hayatı olumsuz etkiliyordu.
- Ekonomik sorunlar, yüksek enflasyon ve işsizlik de toplumsal huzursuzluğu artırıyordu.
- Siyasi partiler arasındaki uzlaşmazlıklar ve hükümetlerin istikrarsızlığı, sorunlara çözüm bulunmasını zorlaştırıyordu.
Darbe Süreci:
- 12 Eylül 1980 sabahı, TSK yönetime el koyduğunu bir bildiriyle duyurdu.
- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren başkanlığında Milli Güvenlik Konseyi (MGK) kuruldu ve ülke yönetimi bu konsey tarafından devralındı.
- Siyasi partiler kapatıldı, parlamento feshedildi, sendikaların faaliyetleri durduruldu ve birçok sivil toplum örgütü kapatıldı.
- Sıkıyönetim ilan edildi ve ülke genelinde geniş çaplı tutuklamalar ve gözaltılar yaşandı.
Darbe Sonrası:
- MGK, ülke yönetimini 1983 yılına kadar sürdürdü. Bu dönemde yeni bir anayasa hazırlandı ve 1982 yılında halkoyuna sunularak kabul edildi.
- Siyasi yasaklar getirildi ve birçok siyasetçi ve aydın tutuklandı veya sürgüne gönderildi.
- 1983 yılında yapılan genel seçimlerle sivil yönetime geçildi, ancak darbenin etkileri uzun yıllar devam etti.
Sonuçları ve Tartışmalar:
- 12 Eylül Darbesi, Türk siyasi tarihinde derin izler bırakmıştır.
- Darbe, siyasi özgürlüklerin kısıtlanması, insan hakları ihlalleri ve işkence iddiaları nedeniyle eleştirilmektedir.
- Darbenin, Türkiye'nin demokratikleşme sürecini geciktirdiği ve toplumsal travmalara yol açtığı savunulmaktadır.
- Öte yandan, darbenin ülke genelinde istikrarı sağladığı, terörle mücadelede etkili olduğu ve ekonomik reformların önünü açtığı da iddia edilmektedir.
Önemli Konular: