12 eylül darbesi ne demek?

12 Eylül Darbesi

12 Eylül 1980 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından gerçekleştirilen askerî darbedir. Darbenin gerekçesi, ülkedeki siyasi istikrarsızlık, artan terör olayları ve ekonomik sorunlar olarak gösterilmiştir.

Darbe Öncesi Ortam:

1970'lerin sonlarında Türkiye, derin bir siyasi ve ekonomik kriz içindeydi. Siyasi partiler arasındaki kutuplaşma, şiddet olaylarının artmasına neden olmuştu. Özellikle sağ ve sol görüşlü gruplar arasındaki çatışmalar, ülkeyi kaosa sürüklemişti. Bu dönemde yaşanan önemli olaylar arasında şunlar sayılabilir:

• Siyasi Cinayetler: Siyasi liderlere ve aktivistlere yönelik suikastler yaygınlaşmıştı.
• Ekonomik Kriz: Enflasyon yüksek seviyelerdeydi, işsizlik artmıştı ve temel ihtiyaç maddelerine erişim zorlaşmıştı.
• Terör: Sağ ve sol örgütler arasındaki çatışmalar, terör eylemlerine dönüşmüştü.

Darbe Süreci:

12 Eylül sabahı, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren liderliğindeki TSK, yönetime el koyduğunu açıkladı. Darbeyi yapanlar, Milli Güvenlik Konseyi (MGK) adı altında bir yönetim oluşturdu. MGK, anayasayı askıya aldı, siyasi partileri kapattı, sendikaların faaliyetlerini durdurdu ve sıkıyönetim ilan etti.

Darbe Sonrası:

Darbe sonrası dönemde, binlerce kişi gözaltına alındı, tutuklandı ve işkenceye maruz kaldı. Siyasi davalar açıldı, idam cezaları verildi ve uygulandı. Basın üzerinde sıkı bir sansür uygulandı. Üniversitelerdeki öğretim üyeleri görevden alındı veya istifaya zorlandı.

• Sıkıyönetim: Ülke genelinde ilan edildi ve temel hak ve özgürlükler kısıtlandı.
• İşkence: Gözaltına alınan kişilere yönelik kötü muamele ve işkence vakaları yaşandı.
• İdam Cezaları: Darbe döneminde verilen idam cezaları infaz edildi.
• Siyasi Yasaklar: Siyasi liderlere ve aktivistlere getirildi.

Sonuçları:

12 Eylül Darbesi, Türkiye tarihinde derin izler bırakmıştır. Demokrasiye ara verilmiş, insan hakları ihlalleri yaşanmış ve toplumsal travmalar oluşmuştur. 1982 Anayasası, darbe döneminde hazırlanmış ve yürürlüğe konmuştur. Darbe, Türkiye'nin siyasi, sosyal ve ekonomik yapısında kalıcı değişikliklere neden olmuştur.

Kategoriler