işkence yasağı ne demek?
İşkence yasağı, uluslararası hukukta ve birçok ulusal hukuk sisteminde temel bir insan hakkı olarak kabul edilen ve hiçbir koşulda ihlal edilemeyecek mutlak bir yasaktır. Bu yasak, savaş zamanı veya olağanüstü haller de dahil olmak üzere hiçbir istisnaya tabi değildir.
İşkence yasağının temel unsurları şunlardır:
- Tanım: İşkence, bir kişiye veya üçüncü bir kişiye bilgi veya itiraf elde etmek, cezalandırmak, sindirmek veya ayrımcılığa dayalı herhangi bir nedenle kasıtlı olarak uygulanan, fiziksel veya ruhsal acı veya ızdırap veren her türlü eylemdir. İşkence, devlet görevlileri veya devlet adına hareket eden kişiler tarafından gerçekleştirilmelidir.
- Mutlak Yasak: İşkence yasağı, mutlak bir yasaktır, yani hiçbir gerekçe ile haklı gösterilemez. Savaş, terörle mücadele veya ulusal güvenlik gibi istisnai durumlar dahi işkenceyi meşrulaştıramaz.
- Devletin Yükümlülükleri: Devletler, işkenceyi önlemek, soruşturmak, faillerini cezalandırmak ve mağdurlara tazminat sağlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülükler, sadece kendi topraklarında değil, aynı zamanda yetki alanları içindeki herkes için geçerlidir. Devletler, işkenceye maruz kalma riski taşıyan kişileri başka ülkelere iade etmeme (non-refoulement ilkesi) yükümlülüğüne de sahiptir.
- Uluslararası Mekanizmalar: İşkence yasağının uygulanmasını denetlemek için çeşitli uluslararası mekanizmalar bulunmaktadır. Bunlar arasında Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Komitesi ve Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) yer almaktadır.
İşkence yasağı, insan onurunun ve temel hakların korunması için vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Bu yasağın ihlali, uluslararası hukukta ağır bir suç olarak kabul edilir ve failleri hakkında ulusal ve uluslararası yargı organlarında soruşturma ve kovuşturma yapılabilir.
Önemli konular: