İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası
İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortası, çalışanların işlerini yaparken maruz kalabilecekleri iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu ortaya çıkan maddi ve manevi zararları güvence altına alan bir sosyal güvenlik sigortasıdır. Bu sigorta, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sağlanır ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile düzenlenir.
Tanımlar
- İş Kazası: 5510 sayılı Kanun'a göre iş kazası, sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, işveren tarafından yürütülen bir iş nedeniyle, sigortalının kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürüttüğü iş veya iş nedeniyle, bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, emziren kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır.
- Meslek Hastalığı: Sigortalının çalıştığı işin niteliği veya çalışma koşulları yüzünden tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir. Meslek hastalıkları, SGK tarafından yetkilendirilen sağlık kuruluşları tarafından tespit edilir ve raporlanır.
Sigortanın Kapsamı
İş kazası ve meslek hastalığı sigortası, aşağıdaki durumlarda sigortalılara veya hak sahiplerine güvence sağlar:
- Sağlık Hizmetleri: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ortaya çıkan sağlık giderleri, SGK tarafından karşılanır. Bu kapsamda muayene, tedavi, ilaç, tıbbi malzeme, protez, ortez gibi giderler yer alır.
- Geçici İş Göremezlik Ödeneği: İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle çalışamaz duruma gelen sigortalılara, çalışamadıkları süre boyunca geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Bu ödenek, sigortalının son üç aylık prime esas kazanç ortalaması üzerinden hesaplanır.
- Sürekli İş Göremezlik Geliri: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremez hale gelen sigortalılara, sürekli iş göremezlik geliri bağlanır. Bu gelir, sigortalının sürekli iş göremezlik derecesine göre belirlenir ve SGK tarafından ödenir.
- Ölüm Geliri: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu hayatını kaybeden sigortalının hak sahiplerine (eş, çocuklar, anne, baba) ölüm geliri bağlanır. Bu gelir, sigortalının prime esas kazancı ve hak sahiplerinin sayısına göre belirlenir.
- Cenaze Ödeneği: İş kazası veya meslek hastalığı sonucu hayatını kaybeden sigortalının cenaze masrafları için cenaze ödeneği verilir.
Sigorta Primleri
İş kazası ve meslek hastalığı sigortası primleri, işverenler tarafından ödenir. Prim oranları, işyerinin tehlike sınıfına göre belirlenir. İşyerleri, yaptıkları işin risk düzeyine göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli olmak üzere farklı tehlike sınıflarına ayrılır. Tehlike sınıfı yükseldikçe prim oranı da artar.
İşverenin Yükümlülükleri
İşverenler, iş kazası ve meslek hastalıklarını önlemek için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Bu kapsamda iş sağlığı ve güvenliği uzmanı çalıştırmak, risk değerlendirmesi yapmak, çalışanlara eğitim vermek, iş ekipmanlarını düzenli olarak kontrol etmek gibi çeşitli önlemler almak zorundadırlar. Ayrıca, meydana gelen iş kazalarını ve tespit edilen meslek hastalıklarını SGK'ya bildirmekle yükümlüdürler. Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenlere idari para cezası uygulanabilir.
Sigortalının Hakları
Sigortalılar, iş kazası veya meslek hastalığına yakalanmaları durumunda, SGK'ya başvurarak gerekli yardımlardan yararlanma hakkına sahiptir. Ayrıca, işverenin kusuru nedeniyle uğradıkları zararların tazminini talep etme hakkına da sahiptirler. Bu tazminat davası, iş mahkemelerinde açılır.
İlgili Mevzuat
- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
- Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği
- İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
Önemli Notlar
- İş kazası ve meslek hastalığı sigortası, çalışanların sosyal güvenliğinin önemli bir parçasıdır.
- İşverenlerin, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alarak iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemesi hem yasal bir zorunluluktur hem de çalışanların sağlığı ve refahı için önemlidir.
- Sigortalılar, haklarını bilmeli ve iş kazası veya meslek hastalığına yakalanmaları durumunda gerekli başvuruları yapmalıdır.
- SGK, bu konuda detaylı bilgi ve rehberlik sağlamaktadır.
- İş güvenliği konusunda iş güvenliği uzmanı danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.
- Konuyla ilgili Avukat yardımı da alabilirsiniz.
Bu makale, iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hakkında genel bir bilgi vermektedir. Detaylı bilgi için ilgili mevzuata ve SGK'nın web sitesine başvurmanız önerilir.