çölyak hastalığı ne demek?

Çölyak Hastalığı Hakkında Bilgi

Çölyak hastalığı, genetik yatkınlığı olan bireylerde gluten adlı proteine karşı gelişen kronik bir otoimmün hastalıktır. Gluten, buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir.

Temel Bilgiler:

• Otoimmün Hastalık: Çölyak hastalığında, bağışıklık sistemi gluteni yabancı bir madde olarak algılar ve ince bağırsağa saldırır. Bu durum, ince bağırsak villuslarında hasara yol açar. Otoimmün Hastalık
• Gluten Hassasiyeti: Gluten, çölyak hastalarında bağışıklık sistemini tetikleyen temel faktördür. Gluten
• İnce Bağırsak Hasarı: Bağışıklık sisteminin saldırısı, ince bağırsak yüzeyindeki villusların (emilimi sağlayan küçük parmak benzeri yapılar) düzleşmesine neden olur. Bu durum, besin maddelerinin emilimini bozar. İnce Bağırsak

Belirtiler:

Çölyak hastalığının belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve her yaşta ortaya çıkabilir. Sık görülen belirtiler şunlardır:

• Sindirim Sistemi Belirtileri: İshal, kabızlık, karın ağrısı, şişkinlik, gaz, bulantı, kusma.
• Beslenme Eksiklikleri: Kilo kaybı, demir eksikliği anemisi, vitamin eksiklikleri (özellikle D vitamini, B12 vitamini, folik asit).
• Diğer Belirtiler: Yorgunluk, cilt döküntüleri (dermatitis herpetiformis), kemik ağrıları, eklem ağrıları, ağız ülseri, sinir sistemi sorunları (baş ağrısı, konsantrasyon güçlüğü), çocuklarda büyüme geriliği. Anemi

Teşhis:

Çölyak hastalığı teşhisi genellikle şu adımları içerir:

1. Serolojik Testler: Kan testleri ile çölyak hastalığına özgü antikorların (anti-Doku Transglutaminaz (anti-tTG), anti-Endomisyum (EMA)) seviyeleri ölçülür.
2. İnce Bağırsak Biyopsisi: Şüpheli durumlarda, endoskopi ile ince bağırsaktan doku örneği alınarak mikroskop altında incelenir. Villuslarda hasar ve iltihaplanma olup olmadığına bakılır.
3. Genetik Testler: HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 genlerinin varlığı araştırılır. Bu genler, çölyak hastalığı riskini artırır ancak hastalığın kesin tanısı için yeterli değildir. Genetik Testler

Tedavi:

Çölyak hastalığının tek tedavisi, ömür boyu sürecek sıkı bir glutensiz diyet uygulamaktır. Glutensiz diyet, buğday, arpa, çavdar ve bunların türevlerini içeren tüm gıdalardan kaçınmayı gerektirir. Diyetisyen eşliğinde glutensiz beslenme planı oluşturmak önemlidir. Diyetin yanı sıra, eksik olan vitamin ve minerallerin takviyesi gerekebilir. Glutensiz Diyet

Önemli Not: Çölyak hastalığı tedavi edilmediği takdirde, osteoporoz, infertilite, nörolojik sorunlar ve bazı kanser türleri gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi önemlidir. Osteoporoz