Ülseratif kolit, kalın bağırsağın (kolon) iç yüzeyinde iltihaplanma ve ülserlere neden olan kronik bir inflamatuar bağırsak hastalığıdır (İBH). Bu durum, genellikle rektumda başlar ve kolon boyunca yayılabilir.
Temel Özellikleri:
- İltihaplanma: Kolonun iç yüzeyinde sürekli iltihaplanma mevcuttur.
- Ülserler: İltihap, küçük ülserlerin oluşmasına neden olur.
- Kronik: Uzun süreli bir hastalıktır ve alevlenmeler ve remisyon dönemleri ile karakterizedir.
Nedenleri:
Ülseratif kolitin kesin nedeni bilinmemektedir. Genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi sorunları ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.
Belirtiler:
Ülseratif kolitin belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve hastalığın şiddetine bağlıdır. En sık görülen belirtiler şunlardır:
- Kanlı ishal
- Karın ağrısı ve kramplar
- Rektal ağrı
- Dışkılama ihtiyacı (acil veya sürekli)
- Kilo kaybı
- Yorgunluk
- Ateş
Tanı:
Ülseratif kolit tanısı genellikle aşağıdaki yöntemlerle konulur:
- Kolonoskopi: Kalın bağırsağın iç yüzeyinin görüntülenmesi. Bkz: Kolonoskopi
- Biyopsi: Kolonoskopi sırasında alınan doku örneklerinin incelenmesi. Bkz: Biyopsi
- Kan testleri: İltihap belirtilerini ve anemi varlığını değerlendirmek için.
- Dışkı testleri: Enfeksiyonları ve iltihap belirteçlerini kontrol etmek için.
Tedavi:
Ülseratif kolitin tedavisi, belirtileri kontrol altına almayı, iltihaplanmayı azaltmayı ve remisyonu sürdürmeyi amaçlar. Tedavi seçenekleri şunları içerir:
- İlaçlar:
- Aminosalisilatlar: İltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olurlar.
- Kortikosteroidler: İltihaplanmayı hızla azaltır, ancak uzun süreli kullanımda yan etkileri olabilir.
- İmmünomodülatörler: Bağışıklık sisteminin aktivitesini baskılayarak iltihaplanmayı azaltır.
- Biyolojik tedaviler: Spesifik inflamatuar molekülleri hedef alarak etki gösterirler.
- Beslenme: Beslenme düzenlemeleri ve takviyeler, bazı durumlarda belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Cerrahi: Şiddetli vakalarda veya ilaçlara yanıt vermeyen durumlarda, kalın bağırsağın çıkarılması (kolektomi) gerekebilir. Bkz: Kolektomi
Komplikasyonlar:
Ülseratif kolit, aşağıdaki gibi çeşitli komplikasyonlara yol açabilir:
- Toksik megakolon: Kalın bağırsağın ciddi şekilde genişlemesi.
- Perforasyon: Kalın bağırsakta delinme.
- Kansızlık (Anemi) : Kronik kan kaybı nedeniyle.
- Primer Sklerozan Kolanjit: Safra kanallarının iltihaplanması.
- Kolon kanseri riski: Uzun süreli ülseratif kolit, kolon kanseri riskini artırabilir. Bkz: Kolon%20Kanseri
Önemli Not: Bu bilgiler sadece genel bir rehber niteliğindedir. Ülseratif kolit teşhisi ve tedavisi için bir doktora danışmak önemlidir.