öküz ne demek?

Öküz () Çift sürmekte, kağnı çekmekte kullanılan, etinden yararlanılan, iğdiş (hadım) edilmiş erkek sığırdır. Hadım edilmemiş erkek sığır olan boğalar damızlık olarak, öküz ise iş ve besi hayvanı olarak kullanılır. Ortalama 800 kg gelebilen öküz, 4500 kg’lık yükü rahatça çekebilir. Traktörün giremediği yerlerde ziraatın temel direğidir. Sığırların eti ve sütü insan için en iyi bir besin kaynağı olduğu gibi derisinden de gön ve kösele yapılır. Boynuz ve kemikleri sanayide, gübresi tarlalarda kullanılır. Yayıldıkları merayı at, keçi ve koyun gibi kuvvetten düşürmez, bilakis düzenli otlayarak ıslahını sağlarlar.

Etimoloji

Öküz kelimesi, Toharca'da iğdiş edilmiş sığır manasına gelen okso veya okäs sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Toharca sözcük ise Ön Hint-Avrupa dilinde aynı anlama gelen ancak yazılı kaynaklarda geçmeyen *ukʷsō- kökünden evrilmiştir. Kelimenin Türki dillerde geçtiği ilk kaynak Irk Bitig'dir.¹