öjenik ne demek?

Öjenik

Öjenik, kalıtsal özellikleri iyileştirerek insan ırkının genetik kalitesini yükseltmeyi amaçlayan bir dizi inanç ve uygulamayı ifade eder. Bu, istenmeyen veya kusurlu görülen genetik özelliklere sahip kişilerin üremesini engellemeyi veya "istenilen" özelliklere sahip kişilerin üremesini teşvik etmeyi içerebilir.

Öjenik düşüncesi, 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmış ve 20. yüzyılın başlarında popülerlik kazanmıştır. Ancak, Nazilerin eylemleriyle ilişkilendirilmesi ve insan haklarına aykırı uygulamalara yol açması nedeniyle itibarı zedelenmiştir.

Öjenik uygulamalar genellikle şunları içerir:

• Zorla kısırlaştırma: Genetik olarak "kusurlu" kabul edilen kişilerin üremesini engellemek için yapılan cerrahi müdahaleler.
• Evlilik kısıtlamaları: Belirli genetik özelliklere sahip kişilerin evlenmesini veya üremesini yasaklayan yasalar.
• Seçici üreme: "İstenilen" özelliklere sahip kişilerin üremesini teşvik etme.
• Genetik danışmanlık: Genetik hastalık riski taşıyan çiftlere üreme seçenekleri hakkında bilgi verme.
• Genetik mühendislik: İnsan embriyolarının genetik yapısını değiştirme (henüz yaygın olarak uygulanmamaktadır).

Öjenikle ilgili etik sorunlar:

• Ayrımcılık: Öjenik, belirli gruplara karşı ayrımcılığa ve damgalanmaya yol açabilir.
• Zorlama: Bireylerin üreme özgürlüğünü kısıtlayabilir.
• Tanımlama sorunları: "İstenilen" ve "istenmeyen" özellikleri tanımlamak zordur ve sübjektif olabilir.
• Yanlış bilimsel temeller: Öjenik düşüncesi, genellikle kalıtımın karmaşıklığını basitleştiren ve ırkçı önyargıları destekleyen yanlış bilimsel temellere dayanır.

Günümüzde öjenik:

Öjenik, genel olarak itibarsız bir kavram olarak kabul edilse de, genetik teknolojilerdeki gelişmeler, etik tartışmaları yeniden alevlendirmiştir. Genetik testler ve genetik mühendislik gibi teknolojilerin potansiyel kullanımları, öjenik endişelerini yeniden gündeme getirmektedir. Ancak, modern genetik yaklaşımlar genellikle bireysel özgürlüğe ve bilgilendirilmiş rızaya odaklanarak öjenik ideolojisinden uzak durmayı amaçlamaktadır.

İlgili kavramlar:

• Genetik
• Kalıtım
• Irkçılık
• Biyoetik
• Genetik%20Mühendisliği