ZeroNet: Merkeziyetsiz İnternet Ağı
ZeroNet, merkezi olmayan, eşler arası (P2P) bir ağdır. Bitcoin kripto para biriminin kriptografisini ve BitTorrent ağının dosya paylaşımını kullanarak sansüre dirençli ve dağıtık web siteleri oluşturmayı amaçlar. Kullanıcılar, ZeroNet üzerinde web sitelerine anonim olarak erişebilir ve içerik yayınlayabilirler.
Genel Bakış
- Açıklama: ZeroNet, merkezi sunuculara ihtiyaç duymadan çalışan, dağıtık ve sansüre dayanıklı bir internet ağıdır.
- Teknoloji: Bitcoin kriptografisi, BitTorrent dosya paylaşımı, ve Merkeziyetsiz Sistemler prensiplerine dayanır.
- Amaç: Sansürü aşmak, veri gizliliğini korumak ve internet içeriğinin daha erişilebilir olmasını sağlamak.
- Geliştirici: Tamas Kocsis
Temel Özellikler
- Merkeziyetsizlik: Web siteleri ve veriler, merkezi sunucularda değil, kullanıcıların bilgisayarlarında saklanır ve paylaşılır. Bu, tek bir arıza noktasını ortadan kaldırır ve sansürü zorlaştırır.
- Sansüre Dayanıklılık: İçerik, birçok kullanıcı tarafından barındırıldığı için silinmesi veya engellenmesi zordur.
- Anonimlik: ZeroNet, Tor gibi anonimlik ağlarıyla entegre edilebilir, bu da kullanıcıların kimliklerini gizlemelerine olanak tanır.
- Dinamik DNS: ZeroNet, sitelerin sürekli olarak kullanılabilir olmasını sağlamak için dağıtık bir DNS sistemi kullanır.
- Kriptografik Güvenlik: Verilerin bütünlüğü ve doğruluğu, kriptografik imzalar ile sağlanır.
- Güncelleme Mekanizması: Web siteleri, otomatik olarak güncellenebilir ve yeni sürümler, ağdaki kullanıcılar arasında paylaşılır.
- ZeroID: Merkezi bir otorite olmadan kimlik doğrulaması sağlayan, Bitcoin tabanlı bir kimlik sistemidir.
Nasıl Çalışır?
- Web Sitesi Dağıtımı: Web siteleri, normal HTML, CSS ve JavaScript dosyalarından oluşur. Bu dosyalar, ZeroNet ağı üzerinde bir BitTorrent swarm'ı (sürü) aracılığıyla dağıtılır.
- Veri Saklama: Her web sitesi, bir Bitcoin anahtar çifti ile ilişkilendirilir. Web sitesinin sahibi, özel anahtarıyla içerikleri imzalar ve bu imzalar, içeriğin bütünlüğünü ve doğruluğunu garanti eder.
- Eşler Arası Paylaşım: ZeroNet kullanıcıları, ilgilendikleri web sitelerinin verilerini bilgisayarlarında saklar ve diğer kullanıcılarla paylaşır. Bu, ağın dağıtık ve dayanıklı olmasını sağlar.
- DNS (Domain Name System): ZeroNet, sitelerin adreslerini (örneğin, zeronet:example.bit) çözmek için dağıtık bir DNS sistemi kullanır. Bu sistem, merkezi bir DNS sunucusuna bağımlılığı ortadan kaldırır.
- Güncellemeler: Web sitesi sahibi, yeni içerik eklediğinde veya mevcut içeriği değiştirdiğinde, değişiklikleri imzalar ve ağa yayınlar. Diğer kullanıcılar, bu güncellemeleri otomatik olarak indirir ve web sitelerini günceller.
Kullanım Alanları
- Sansüre Dayanıklı Bloglar ve Web Siteleri: Gazeteciler, aktivistler ve diğer kişiler, sansürden korunmak için ZeroNet üzerinde içerik yayınlayabilirler.
- Anonim Forumlar ve Tartışma Platformları: Kullanıcılar, kimliklerini açıklamadan özgürce tartışabilirler.
- Merkeziyetsiz Uygulamalar (dApps): Akıllı sözleşmeler ve blockchain teknolojisi ile entegre dApp'ler oluşturulabilir.
- Dosya Paylaşımı: ZeroNet, dosyaların güvenli ve anonim bir şekilde paylaşılması için kullanılabilir.
Avantajları
- Sansüre Karşı Direnç: Merkezi bir kontrol noktası olmadığı için içeriğin sansürlenmesi zordur.
- Yüksek Erişilebilirlik: Birden çok kullanıcı tarafından barındırıldığı için web siteleri sürekli olarak erişilebilir durumdadır.
- Gizlilik: Tor entegrasyonu ile anonim olarak kullanılabilir.
- Düşük Maliyet: Merkezi sunuculara ihtiyaç duyulmadığı için işletme maliyetleri düşüktür.
- Güvenlik: Kriptografik imzalar ile verilerin bütünlüğü korunur.
Dezavantajları
- Yavaş Yükleme Hızları: Veriler, eşler arası paylaşıldığı için yükleme hızları, merkezi sunuculardaki web sitelerine göre daha yavaş olabilir.
- Karmaşıklık: Kullanımı, geleneksel web sitelerine göre daha karmaşıktır ve teknik bilgi gerektirebilir.
- Hukuki Belirsizlik: Merkeziyetsiz yapısı nedeniyle, yasal düzenlemelere uyum konusunda belirsizlikler olabilir.
- Depolama Alanı: Kullanıcılar, web sitelerinin verilerini bilgisayarlarında saklamak zorunda oldukları için depolama alanı gereklidir.
- Geliştirme Aşaması: ZeroNet hala geliştirme aşamasındadır ve bazı özellikler tam olarak olgunlaşmamış olabilir.
Teknolojiler ve Araçlar
- Python: ZeroNet'in temel programlama dilidir.
- BitTorrent: Dosya paylaşım protokolü.
- Bitcoin Kriptografisi: Güvenlik ve kimlik doğrulama için kullanılır.
- ZeroNet Client: ZeroNet ağına bağlanmak ve web sitelerine erişmek için kullanılan yazılım.
- ZeroID: Merkezi bir otorite olmadan kimlik doğrulaması için kullanılan sistem.
- PyZMQ: Hızlı mesajlaşma için kullanılan kütüphane.
Alternatifler
- IPFS (InterPlanetary File System): Merkeziyetsiz bir dosya sistemi.
- Dat Protocol: Dağıtık web siteleri oluşturmak için bir protokol.
- Freenet: Anonim eşler arası ağ.
- I2P (Invisible Internet Project): Anonim bir ağ katmanı.
Sonuç
ZeroNet, internetin merkeziyetçiliğine ve sansüre karşı bir alternatif sunan umut verici bir projedir. Dağıtık yapısı, sansüre dirençli ve erişilebilir bir internet oluşturma potansiyeli taşır. Ancak, yavaş yükleme hızları, teknik karmaşıklık ve hukuki belirsizlikler gibi bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Geliştirme çalışmaları devam ettikçe, ZeroNet'in daha kullanıcı dostu ve yaygın hale gelmesi beklenmektedir. Merkeziyetsiz İnternet vizyonunun önemli bir parçası olma potansiyeline sahiptir.