Türk mitolojisinde Yaratılış Destanı, evrenin ve insanın nasıl meydana geldiğini anlatan temel bir anlatıdır. Farklı Türk boylarında çeşitli versiyonları bulunmakla birlikte, genel hatları benzerlik gösterir.
Temel Unsurlar:
Başlangıç: Destan, genellikle başlangıçta sonsuz bir suyun (okyanus) ve karanlığın olduğu bir durumu tasvir eder. Bu kaotik ortamda, Tanrı https://www.nedemek.page/kavramlar/tanrı (genellikle Kayra Han veya Tengri) belirir.
Erlik Han'ın Doğuşu: Tanrı'nın yalnızlığından sıkılması üzerine Erlik Han https://www.nedemek.page/kavramlar/erlik%20han (kötülük tanrısı) yaratılır. Erlik, Tanrı'ya karşı gelir ve evrenin düzenini bozmaya çalışır.
Yer ve Gök'ün Yaratılışı: Tanrı, suyun yüzeyinden toprak çıkartarak yeryüzünü oluşturur. Gökyüzü de Tanrı tarafından yaratılır ve bu iki alemi birbirinden ayırır.
İnsanın Yaratılışı: Tanrı, topraktan insanı yaratır. Bazı versiyonlarda, Tanrı'nın insanı yaratırken Erlik'in engel olmaya çalıştığı ve bu nedenle insana kötülük tohumları serptiği anlatılır.
Hayat Ağacı: Yaratılış destanında sıklıkla Hayat Ağacı https://www.nedemek.page/kavramlar/hayat%20ağacı (veya Dünya Ağacı) önemli bir semboldür. Bu ağaç, evrenin merkezinde yer alır ve gökyüzüne doğru yükselir. Kökleri yeraltına inerken, dalları gökyüzünü destekler.
İyilik ve Kötülük Mücadelesi: Destan boyunca, Tanrı (iyilik) ile Erlik Han (kötülük) arasındaki mücadele temel bir motiftir. Bu mücadele, evrenin düzenini koruma ve insanın kaderini belirleme üzerine kuruludur.