yangı ne demek?
Yangı (Enflamasyon) Hakkında Bilgi
Yangı, vücudun zararlı uyaranlara (enfeksiyonlar, yaralanmalar, toksinler vb.) karşı verdiği karmaşık bir biyolojik yanıttır. Temel amacı, hasarlı dokuyu iyileştirmek ve vücudu zararlı etkenlerden korumaktır. Yangı, vücudun kendi savunma mekanizmasıdır ve her zaman zararlı değildir; ancak kontrolsüz veya kronik hale geldiğinde doku hasarına ve çeşitli hastalıklara yol açabilir.
Yangının Temel Özellikleri:
- Kızarıklık (Rubor): Bölgedeki kan akışının artmasıyla meydana gelir.
- Şişlik (Tumor): Damar geçirgenliğinin artması sonucu sıvı birikimi (ödem) oluşur.
- Isı Artışı (Calor): Artan kan akışı ve metabolik aktivite nedeniyle oluşur.
- Ağrı (Dolor): Sinir uçlarının uyarılması ve yangısal medyatörlerin etkisiyle ortaya çıkar.
- Fonksiyon Kaybı (Functio Laesa): Ağrı, şişlik ve doku hasarı nedeniyle bölgenin normal fonksiyonlarını yerine getirememesi.
Yangının Aşamaları:
- Başlangıç: Zararlı uyarana maruz kalma.
- Damarsal Olaylar: Vazodilatasyon (damar genişlemesi) ve damar geçirgenliğinin artması.
- Hücresel Olaylar: Bağışıklık hücrelerinin (lökositler, makrofajlar vb.) yangı bölgesine göçü.
- Mediator Salınımı: Yangısal medyatörlerin (histamin, prostaglandinler, sitokinler vb.) salınımı.
- Çözülme/İyileşme: Yangının sonlanması ve doku onarımı. Kronikleşme ise, yangının devam etmesidir.
Yangının Türleri:
- Akut Yangı: Kısa süreli, hızlı başlayan ve genellikle belirgin semptomlarla karakterizedir.
- Kronik Yangı: Uzun süreli, yavaş gelişen ve daha az belirgin semptomlara sahip olabilir. Kronik yangı, çeşitli hastalıklara zemin hazırlayabilir.
Yangıya Neden Olan Faktörler:
- Enfeksiyonlar: Bakteriler, virüsler, mantarlar, parazitler.
- Yaralanmalar: Fiziksel travma, yanıklar, kesikler.
- Kimyasal Maddeler: Toksinler, irritanlar.
- Otoimmün Hastalıklar: Bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırması.
- Alerjiler: Alerjenlere karşı bağışıklık yanıtı.
Yangı Tedavisi:
Yangının tedavisi, nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri arasında ilaçlar (anti-enflamatuvar ilaçlar, ağrı kesiciler, antibiyotikler vb.), buz uygulaması, istirahat ve fizik tedavi yer alabilir.
İlgili Kavramlar: