yandere ne demek?

Yandere, Japon pop kültürü içinde geçen karakter tiplerinden biridir. "Yandere" terimi; hasta olmak anlamına gelen “yanderu” (病んでる) ve sevgi dolu, aşık anlamına gelen “deredere” (デレデレ) kelimelerinin birleşimi ile oluşmuştur.1

Genel anlamda, psikolojik rahatsızlığı bulunan bir karakterin başka bir karaktere sevgi duyması, aşık olması durumunu anlatır. Daha dar bir anlamda ise, âşık olan karakterin karşı tarafa duyduğu sevginin çok fazla olmasından dolayı psikolojik sorunlar yaşamaya başlaması durumunu anlatır.2

Genel özellikleri

Yandere tipi yaratılırken gerçek bir psikolojik rahatsızlıktan esinlenilmediği gibi herhangi bir tıbbi kaynağı da yoktur. Yandere tipi anime, manga ve diğer Japon pop kültürü unsurları içine girmeden önce bilgisayar oyunları içinde ortaya çıkmıştır. Oyuncular ve oyun eleştirmenlerinin karakter tipolojilerini oluşturması sırasında ortaya çıkmış bir tiplemedir. Karakterler genellikle genç kız olup, parafili (cinsel duygudurum) veya bipolar bozukluk (manik depresif) durumu içinde resmedilirler. Normal bir halden yandere haline geçmeyi anlatmak için yamika (病み化:hastalanmak), yamika (闇化:karanlığa düşmek) ve kuroka (黒化:karamak) kelimeleri kullanılır. Karakterlerin aşık olma ve sevgililerine, sevdikleri kişiye duygularını ifade etmenin bu aşırı hali fanlar arasında çok beğenilmektedir. Ayrıca Yanderelik sonradan kazanılabilen bir özellik de olabilir.

Ancak tanımı hala değişmektedir ve kullanan kişiye göre anlam değişebilir. Psikolojik sorunları olan bir karakteri, bu sorunlarından dolayı moe (tatlı, şirin) karakter olarak tanımlamak bu kullanımlardan biridir. Neon Genesis Evangelion adlı animede Asuka karakterinin psikolojik çöküşü buna örnek verilebilir. Başka bir tanım ise "kafayı yemiş gibi seven bir karakter"dir. Yandereler bazen aşırıya kaçarak karşı tarafı öldürmeye kadar gidebilen şiddetli tepkiler verebilirler. Mirai Nikki adlı animede Yuno Gasai karakteri buna iyi bir örnektir. Sevdiği karakter olan Yukiteru Amano'yu korumak ya da aralarına girmeye çalışanları durdurmak için karşısına çıkan herkesi yaralar veya öldürmeye çalışır. Oysa Yukiteru ile beraberken oldukça sakin ve nazik bir karakter haline gelir.

Tarihi gelişimi

Yandere tanımının kullanılmaya başlanması ve yaygınlaşması 2005 yılında çıkan School Days adlı yetişkin oyunu ve aynı yıl yayınlanan SHUFFLE adlı anime serisi ile olmuştur. Bu tarihten itibaren yanderelerin çıktığı anime, manga ve oyunlar dikkat çekmeye başlamış ve sayıları artmıştır. Benzer özellikleri sahip karakterler yandere tanımı ortaya çıkmadan önce de anime ve mangalarda görülmekle birlikte ancak bu özellikler, bir karakter kategorisi olarak düşünülmüyordu.

School Days in yapımcı şirketi Overflow yandere tipinin popülerliği ile ilgili olarak "güçlü bir aşk ve ihtirasın nesnesi olmaya yönelik istek ve arayışının bir tür yansımasıdır" açıklamasını yapmıştır. Ayrıca karakterlerin görsel açıdan belli bir doyum noktasına geldiğini kabul ederek " Tsundere, yandere gibi tiplemelerle birlikte odağımızın karakterlerin dış görünüşünden iç dünyalarına doğru kaymaya başladığı bir döneme giriyoruz" diye devam etmiştir.