Yakutça veya Sahaca (Saqa tıla), Saha Türklerinin konuştuğu dildir. Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı dil 450.140 kişi tarafından konuşulur. Ayrıca Taymir Yarımadası'nın doğusunda yaşayan halkların ticaret dilidir (Ruslar hariç). Konuşucuların çoğunluğu Rusya'ya bağlı Saha Yeri'nde yaşar.
Ben:Min (Мин) Sen:En (Ен) O:Kini veya Ol (Кини, ол)
Biz:Bihigi (Биһиги) Siz:Éhigi (Эһиги) Onlar:Kinilér veya Olor (кинилэр, олор)
Eski Türkçe | Azerice | Türkçe | Çuvaşça | Saha (Yakut) |
---|---|---|---|---|
bir | bir | bir | pĕrre | biir |
eki | iki | iki | ikkĕ | ikki |
üç | üç | üç | vişşĕ | üs |
tört | dörd | dört | tăvattă | tüört |
beş | beş | beş | pillĕk | bies |
altı | altı | altı | ulttă | alta |
yeti | yeddi | yedi | şiccĕ | sette |
sekiz | səkkiz | sekiz | sakkăr | ağis |
tokuz | doqquz | dokuz | tăhhăr | toğus |
on | on | on | vunnă | uon |
Türkçede Eski Türkçe kökenli söz başlarındaki Y ile başlayan sözcükler Kırgızcada "C" sesi ile söylenirken Sahacada "S" olmuştur. Eski Türkçede "Y" olan bu imce zaman içinde Türk topluluklarında Y>C>S şeklinde değişime uğramıştır. Türkçe, Azerice, Türkmence, Özbekçe ve Uygurcada "Y" ile söylenirken Kazakistan'da "J", Kazakçada "C", Altayca, Hakasça ve Tıvacada "Ç", Sahacada ise bu imce "S" olmuştur.
TÜRKÇE (Y) | KIRGIZCA (C) | SAHACA (S) | кыргызча | саха тыла | Türkçe Kiril harfli |- < | Yıl | Cıl | Sıl | жыл | Сыл | йыл |
Yağmur | Camgır | Samıır | жамгыр | cамыыр | яғмур | ||||||
Yaka | Caka | Sağa | жака | саҕа | яка | ||||||
Yalamak | Caloo | Salaa | жалоо | салаа | яламак | ||||||
Yaş | Caş | Saas | жаш | саас | яш | ||||||
Yaşdaş | Caştaş | Saastıı kihi | жашташ | саастыы киһи | яшдаш | ||||||
Yat | Cat | Sit- | жат | сит | ят | ||||||
Yedi | Ceti | Sette | жети | сэттэ | еди | ||||||
Yel | Cel | Siel | жел | сиэл | ел | ||||||
Yeni | Cañı | Saña | жаңы | саҥа | ени | ||||||
Yeniden | Cañıdan | Sañattan | жаңыдан | саҥаттан | енидең | ||||||
Yer | Cer | Sir | жер | сир | ер | ||||||
Yumak (yıkamak) | Cuu- | Suuy- | жуу | сууй | юмак(йыкамак) | ||||||
Yıldız | Cıldız | Sulus | жылдыз | сулус | йылдыз | ||||||
Yirmi | Cıyırma | Süürbe | жыйырма | сүүрбэ | йирми | ||||||
Yok (hayır) | Cok | Suox | жок | суох | ёк (хайыр) | ||||||
Yol | Col | Suol | жол | суол | ёл | ||||||
Yumurta | Cumurtka | Sımmııt | жумуртка | сымыыт | юмурта | ||||||
Yumuşak | Cumşak | Sımnağas | жумшак | сымнаҕас | юмушак | ||||||
Yüz | Cüz | Süüs | жүз | сүүс | йүз | ||||||
Yakutça Kiril alfabesiyle yazılır: Modern Yakut alfabesi, 1939 yılında Sovyetler Birliği tarafından Rusça'da bulunanlarla birlikte Ҕҕ, Ҥҥ, Өө, Һһ, Үү harflerinin de eklenmesiyle oluşturuldu.
Сахалыы сурук-бичигэ ''Saqalıı suruk-biçige (Yakut alfabesi)
<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>Harf</p></th> <th><p>Söyleniş</p></th> <th><p><a href="Uluslararası_Fonetik_Alfabe" title="wikilink">UFA</a></p></th> <th><p>Not</p></th> <th><p>Türkçe Romanizasyon.</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p>А а</p></td> <td><p>а</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>A a</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Б б</p></td> <td><p>бэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>B b</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>В в</p></td> <td><p>вэ</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref"><sup>1</sup></a></p></td> <td><p>V v</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Г г</p></td> <td><p>гэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>G g</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ҕ ҕ</p></td> <td><p>ҕэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ğ ğ</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Д д</p></td> <td><p>дэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>D d</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Дь дь</p></td> <td><p>дьэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>C c</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Е е</p></td> <td><p>е</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Ye ye or e</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ё ё</p></td> <td><p>ё</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Yo yo</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Ж ж</p></td> <td><p>жэ</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>J j</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>З з</p></td> <td><p>зэ</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Z z</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>И и</p></td> <td><p>и</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>İ i</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Й й</p></td> <td><p>ый</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Y y or Ỹ ỹ</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>К к</p></td> <td><p>кы</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>K k</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Л л</p></td> <td><p>эл</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>L l</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>М м</p></td> <td><p>эм</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>M m</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Н н</p></td> <td><p>эн</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>N n</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Ҥ ҥ</p></td> <td><p>ҥэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ñ ñ</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Нь нь</p></td> <td><p>ньэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ny ny</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>О о</p></td> <td><p>о</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>O o</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ө ө</p></td> <td><p>ө</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ö ö</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>П п</p></td> <td><p>пэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>P p</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Р р</p></td> <td><p>эр</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>R r</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>С с</p></td> <td><p>эс</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>S s</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Һ һ</p></td> <td><p>һэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>H h</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Т т</p></td> <td><p>тэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>T t</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>У у</p></td> <td><p>у</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>U u</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Ү ү</p></td> <td><p>ү</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ü ü</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ф ф</p></td> <td><p>эф</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>F f</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Х х</p></td> <td><p>хэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Q q (X x)</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ц ц</p></td> <td><p>цэ</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Ts ts</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Ч ч</p></td> <td><p>че</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ç ç</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ш ш</p></td> <td><p>ша</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Ş ş</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Щ щ</p></td> <td><p>ща</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Şş şş</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ъ ъ</p></td> <td><p>кытаанах бэлиэ</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>"</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Ы ы</p></td> <td><p>ы</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>I ı</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ь ь</p></td> <td><p>сымнатар бэлиэ</p></td> <td></td> <td><p><a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bu harf kullanılırken Yakut kökenli kelimelerde дь ve нь harfleri kullanılır</p></td> <td><p>'</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Э э</p></td> <td><p>э</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>E e</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ю ю</p></td> <td><p>ю</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Yu yu</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Я я</p></td> <td><p>я</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Ya ya</p></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>
Orijinal kaynak: yakutça. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page