yakutça ne demek?

Yakutça veya Sahaca (Saqa tıla), Saha Türklerinin konuştuğu dildir. Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı dil 450.140 kişi tarafından konuşulur. Ayrıca Taymir Yarımadası'nın doğusunda yaşayan halkların ticaret dilidir (Ruslar hariç). Konuşucuların çoğunluğu Rusya'ya bağlı Saha Yeri'nde yaşar.

Sahaca (Yakutça) bazı tümceler

  • Olorbuttâğar ülelêbit orduk = Çalışmak oturmaktan daha iyi(dir).
  • Min ubayım saha oskuolatıgar bâr = Benim abim Yakut okulundadır.
  • Bihigi at mïnen barıahpıt = Biz at(a) binip gideceğiz.
  • Haydah oloroğut? = Nasılsınız? ("Nasıl yaşıyorsunuz?")
  • En olus türgennik sanarağın = Sen çok hızlı konuşuyorsun.
  • Min sahalıı kıratık öydüübün = Ben Yakutça biraz anlarım.
  • Bihigi sarsıarda erde turabıt = Biz sabahleyin erken kalkarız.
  • Ol oğo tüün ıtıır = O çocuk gece(leri) ağlar.
  • Miehe sıttık hâta uonna holuoha nâda = Bana yastık kılıfı ile galoş gerek.
  • Bu son sieğe olus kılgas = Bu ceket(in) yen(leri) çok kısa.

Ben:Min (Мин) Sen:En (Ен) O:Kini veya Ol (Кини, ол)

Biz:Bihigi (Биһиги) Siz:Éhigi (Эһиги) Onlar:Kinilér veya Olor (кинилэр, олор)

Sahaca (Yakutça) rakamlar

Eski TürkçeAzericeTürkçeÇuvaşçaSaha (Yakut)
birbirbirpĕrrebiir
ekiikiikiikkĕikki
üçüçüçvişşĕüs
törtdörddörttăvattătüört
beşbeşbeşpillĕkbies
altıaltıaltıulttăalta
yetiyeddiyedişiccĕsette
sekizsəkkizsekizsakkărağis
tokuzdoqquzdokuztăhhărtoğus
onononvunnăuon

Sahaca, Kırgızca ve Türkçe karşılaştırmaları

Türkçede Eski Türkçe kökenli söz başlarındaki Y ile başlayan sözcükler Kırgızcada "C" sesi ile söylenirken Sahacada "S" olmuştur. Eski Türkçede "Y" olan bu imce zaman içinde Türk topluluklarında Y>C>S şeklinde değişime uğramıştır. Türkçe, Azerice, Türkmence, Özbekçe ve Uygurcada "Y" ile söylenirken Kazakistan'da "J", Kazakçada "C", Altayca, Hakasça ve Tıvacada "Ç", Sahacada ise bu imce "S" olmuştur.

TÜRKÇE (Y)KIRGIZCA (C)SAHACA (S)кыргызчасаха тылаTürkçe Kiril harfli |- <YılCılSılжылСылйыл  
YağmurCamgırSamıırжамгырcамыыряғмур  
YakaCakaSağaжакасаҕаяка  
YalamakCalooSalaaжалоосалааяламак  
YaşCaşSaasжашсаасяш  
YaşdaşCaştaşSaastıı kihiжашташсаастыы киһияшдаш  
YatCatSit-жатситят  
YediCetiSetteжетисэттэеди  
YelCelSielжелсиэлел  
YeniCañıSañaжаңысаҥаени  
YenidenCañıdanSañattanжаңыдансаҥаттаненидең  
YerCerSirжерсирер  
Yumak (yıkamak)Cuu-Suuy-жуусууйюмак(йыкамак)  
YıldızCıldızSulusжылдызсулусйылдыз  
YirmiCıyırmaSüürbeжыйырмасүүрбэйирми  
Yok (hayır)CokSuoxжоксуохёк (хайыр)  
YolColSuolжолсуолёл  
YumurtaCumurtkaSımmııtжумурткасымыытюмурта  
YumuşakCumşakSımnağasжумшаксымнаҕасюмушак  
YüzCüzSüüsжүзсүүсйүз  

Yazı sistemi

Yakutça Kiril alfabesiyle yazılır: Modern Yakut alfabesi, 1939 yılında Sovyetler Birliği tarafından Rusça'da bulunanlarla birlikte Ҕҕ, Ҥҥ, Өө, Һһ, Үү harflerinin de eklenmesiyle oluşturuldu.

Сахалыы сурук-бичигэ ''Saqalıı suruk-biçige (Yakut alfabesi)

<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>Harf</p></th> <th><p>Söyleniş</p></th> <th><p><a href="Uluslararası_Fonetik_Alfabe" title="wikilink">UFA</a></p></th> <th><p>Not</p></th> <th><p>Türkçe Romanizasyon.</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p>А а</p></td> <td><p>а</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>A a</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Б б</p></td> <td><p>бэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>B b</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>В в</p></td> <td><p>вэ</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref"><sup>1</sup></a></p></td> <td><p>V v</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Г г</p></td> <td><p>гэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>G g</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ҕ ҕ</p></td> <td><p>ҕэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ğ ğ</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Д д</p></td> <td><p>дэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>D d</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Дь дь</p></td> <td><p>дьэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>C c</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Е е</p></td> <td><p>е</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Ye ye or e</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ё ё</p></td> <td><p>ё</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Yo yo</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Ж ж</p></td> <td><p>жэ</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>J j</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>З з</p></td> <td><p>зэ</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Z z</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>И и</p></td> <td><p>и</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>İ i</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Й й</p></td> <td><p>ый</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Y y or Ỹ ỹ</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>К к</p></td> <td><p>кы</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>K k</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Л л</p></td> <td><p>эл</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>L l</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>М м</p></td> <td><p>эм</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>M m</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Н н</p></td> <td><p>эн</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>N n</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Ҥ ҥ</p></td> <td><p>ҥэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ñ ñ</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Нь нь</p></td> <td><p>ньэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ny ny</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>О о</p></td> <td><p>о</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>O o</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ө ө</p></td> <td><p>ө</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ö ö</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>П п</p></td> <td><p>пэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>P p</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Р р</p></td> <td><p>эр</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>R r</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>С с</p></td> <td><p>эс</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>S s</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Һ һ</p></td> <td><p>һэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>H h</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Т т</p></td> <td><p>тэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>T t</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>У у</p></td> <td><p>у</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>U u</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Ү ү</p></td> <td><p>ү</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ü ü</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ф ф</p></td> <td><p>эф</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>F f</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Х х</p></td> <td><p>хэ</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Q q (X x)</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ц ц</p></td> <td><p>цэ</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Ts ts</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Ч ч</p></td> <td><p>че</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>Ç ç</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ш ш</p></td> <td><p>ша</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Ş ş</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Щ щ</p></td> <td><p>ща</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Şş şş</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ъ ъ</p></td> <td><p>кытаанах бэлиэ</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>"</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Ы ы</p></td> <td><p>ы</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>I ı</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ь ь</p></td> <td><p>сымнатар бэлиэ</p></td> <td></td> <td><p><a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bu harf kullanılırken Yakut kökenli kelimelerde дь ve нь harfleri kullanılır</p></td> <td><p>'</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Э э</p></td> <td><p>э</p></td> <td></td> <td></td> <td><p>E e</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Ю ю</p></td> <td><p>ю</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Yu yu</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Я я</p></td> <td><p>я</p></td> <td></td> <td><p>sadece <a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a>'dan alınan kelimelerde bulunur</p></td> <td><p>Ya ya</p></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Sahaca karşılaştırmalı sözlükler

<div class="references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2;">
  • Yuriy Vasiliev (Cargıstay) . <u>Türkçe - Sahaca (Yakutça) Sözlük </u> (Turkish- Sakha Dictionary). Ankara: Türk Dil Kurumu, 1995 . Orijinal yumuşak plastik cildinde. Cildi çok az yorgun. 312 s. 13x19 ISBN /
</div>

Dış bağlantılar

Yakutça içerikler

Orijinal kaynak: yakutça. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Kategoriler