yabancı cisim aspirasyonu ne demek?
Yabancı Cisim Aspirasyonu Hakkında Bilgi
Yabancı cisim aspirasyonu, bir nesnenin (yiyecek, oyuncak parçası vb.) solunum yollarına (gırtlak, trakea, bronşlar) yanlışlıkla kaçması durumudur. Özellikle küçük çocuklar, nesneleri ağızlarına götürme eğiliminde olduklarından ve yutma mekanizmaları tam olarak gelişmediğinden, bu duruma karşı daha savunmasızdırlar.
Nedenleri:
- Küçük çocukların nesneleri ağızlarına götürme alışkanlığı
- Yetersiz çiğneme veya hızlı yemek yeme
- Nörolojik sorunlar veya kas zayıflığı nedeniyle yutma güçlüğü
- Bilinç kaybı veya alkol/uyuşturucu etkisi altında olma
Belirtileri:
Yabancı cismin solunum yolunu kısmen veya tamamen tıkamasına bağlı olarak belirtiler değişebilir.
- Ani öksürük: En sık görülen belirtidir. Vücut, yabancı cismi dışarı atmaya çalışır.
- Hırıltılı solunum: Hava akışının engellenmesi nedeniyle oluşur.
- Nefes darlığı: Hava geçişinin zorlaşması.
- Morarma (Siyanoz): Yetersiz oksijen alımı nedeniyle ciltte ve dudaklarda morarma. Bu acil bir durumdur.
- Ses kısıklığı: Yabancı cismin gırtlağı tahriş etmesi sonucu oluşabilir.
- Bilinç kaybı: Şiddetli durumlarda oksijen yetersizliği nedeniyle meydana gelebilir.
Teşhis:
- Fizik muayene: Doktor, solunum seslerini dinler ve belirtileri değerlendirir.
- Röntgen: Akciğerlerde ve solunum yollarında yabancı cisim olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır. Ancak bazı yabancı cisimler röntgende görünmeyebilir.
- Bronkoskopi: Ucunda kamera bulunan ince, esnek bir tüp (bronkoskop) ile solunum yolları doğrudan incelenir. Gerekirse bronkoskopi sırasında yabancı cisim çıkarılabilir.
Tedavi:
Tedavi, yabancı cismin yerine ve hastanın durumuna bağlıdır.
- Heimlich Manevrası: Bilinci açık olan ve solunum yolu tıkanmış kişilere uygulanır.
- Sırt Vuruşları ve Göğüs İtişleri: Bebeklerde ve küçük çocuklarda Heimlich manevrasına alternatif olarak uygulanır.
- Bronkoskopi: Yabancı cismi çıkarmak için kullanılır.
- Cerrahi: Nadiren, bronkoskopi ile çıkarılamayan durumlarda gerekebilir.
Önleme:
- Küçük çocuklara küçük, kolayca yutulabilecek nesneler vermekten kaçının (fındık, üzüm, küçük oyuncak parçaları vb.).
- Yemek yerken dikkatli olun ve iyice çiğneyin.
- Çocukların oyun oynarken veya yemek yerken koşuşturmasına izin vermeyin.
- Protez dişlerin uygun şekilde oturduğundan emin olun.
İlgili Kavramlar: