Tamamdır, işte web sunucuları hakkında kapsamlı bir makale:
# Web Sunucuları
**Web sunucusu**, istemcilerden (genellikle [web tarayıcıları](https://www.nedemek.page/kavramlar/web%20tarayicisi)) gelen [HTTP](https://www.nedemek.page/kavramlar/HTTP) isteklerine yanıt olarak [web siteleri](https://www.nedemek.page/kavramlar/web%20sitesi) veya [web uygulamaları](https://www.nedemek.page/kavramlar/web%20uygulamasi) gibi içerikleri sunan bir bilgisayar sistemidir. Web sunucuları, donanım ve yazılım kombinasyonu olabilir.
## İçindekiler
1. [Genel Bakış](#genel-bakis)
2. [Donanım](#donanim)
3. [Yazılım](#yazilim)
4. [Çalışma Prensibi](#calisma-prensibi)
5. [Yaygın Web Sunucu Yazılımları](#yaygin-web-sunucu-yazilimlari)
6. [Güvenlik](#guvenlik)
7. [Performans](#performans)
8. [Örnek Kullanım Alanları](#ornek-kullanim-alanlari)
9. [Ayrıca Bakınız](#ayrica-bakiniz)
10. [Kaynakça](#kaynakca)
## 1. Genel Bakış <a name="genel-bakis"></a>
Web sunucusu, temel olarak istemcilerden gelen isteklere yanıt veren bir programdır. Bu istekler genellikle [HTTP](https://www.nedemek.page/kavramlar/HTTP) veya [HTTPS](https://www.nedemek.page/kavramlar/HTTPS) protokolleri üzerinden yapılır. Bir web sunucusu, statik içerikleri (örneğin, [HTML](https://www.nedemek.page/kavramlar/HTML) sayfaları, [CSS](https://www.nedemek.page/kavramlar/CSS) dosyaları, [JavaScript](https://www.nedemek.page/kavramlar/JavaScript) dosyaları, resimler) veya dinamik içerikleri (örneğin, [PHP](https://www.nedemek.page/kavramlar/PHP), [Python](https://www.nedemek.page/kavramlar/Python), [Java](https://www.nedemek.page/kavramlar/Java) ile oluşturulmuş sayfalar) sunabilir.
## 2. Donanım <a name="donanim"></a>
Web sunucusu donanımı, yüksek performanslı bir bilgisayar sisteminden oluşur. Bu sistem genellikle şunları içerir:
* **[CPU](https://www.nedemek.page/kavramlar/CPU) (Merkezi İşlem Birimi):** Birden fazla çekirdeğe sahip, yüksek hızlı bir işlemci.
* **[RAM](https://www.nedemek.page/kavramlar/RAM) (Rastgele Erişimli Bellek):** Yeterli miktarda bellek, aynı anda birden fazla isteği işlemek için gereklidir.
* **[Depolama](https://www.nedemek.page/kavramlar/depolama):** Yüksek hızlı [SSD](https://www.nedemek.page/kavramlar/SSD) veya [HDD](https://www.nedemek.page/kavramlar/HDD), web sitesi dosyalarını ve diğer verileri saklamak için.
* **[Ağ Bağlantısı](https://www.nedemek.page/kavramlar/ağ%20bağlantısı):** Hızlı ve güvenilir bir [ağ bağlantısı](https://www.nedemek.page/kavramlar/ağ%20bağlantısı), yüksek trafik hacmini yönetmek için kritiktir.
* **Güç Kaynağı:** Kesintisiz güç sağlamak için [UPS](https://www.nedemek.page/kavramlar/UPS) (Kesintisiz Güç Kaynağı) kullanılması önerilir.
## 3. Yazılım <a name="yazilim"></a>
Web sunucusu yazılımı, istemcilerden gelen istekleri dinleyen, işleyen ve uygun yanıtları gönderen programdır. Temel yazılım bileşenleri şunlardır:
* **[İşletim Sistemi](https://www.nedemek.page/kavramlar/işletim%20sistemi):** [Linux](https://www.nedemek.page/kavramlar/Linux), [Windows Server](https://www.nedemek.page/kavramlar/Windows%20Server) veya [macOS Server](https://www.nedemek.page/kavramlar/macOS%20Server) gibi bir işletim sistemi.
* **Web Sunucu Yazılımı:** [Apache](https://www.nedemek.page/kavramlar/Apache), [Nginx](https://www.nedemek.page/kavramlar/Nginx), [IIS](https://www.nedemek.page/kavramlar/IIS) (Internet Information Services) gibi bir web sunucu yazılımı.
* **[Veritabanı Yönetim Sistemi](https://www.nedemek.page/kavramlar/veritabanı%20yönetim%20sistemi) (DBMS):** [MySQL](https://www.nedemek.page/kavramlar/MySQL), [PostgreSQL](https://www.nedemek.page/kavramlar/PostgreSQL), [MongoDB](https://www.nedemek.page/kavramlar/MongoDB) gibi bir [veritabanı](https://www.nedemek.page/kavramlar/veritabanı), dinamik içerik sağlamak için.
* **[Programlama Dilleri](https://www.nedemek.page/kavramlar/programlama%20dilleri):** [PHP](https://www.nedemek.page/kavramlar/PHP), [Python](https://www.nedemek.page/kavramlar/Python), [Java](https://www.nedemek.page/kavramlar/Java), [Node.js](https://www.nedemek.page/kavramlar/Node.js) gibi [programlama dilleri](https://www.nedemek.page/kavramlar/programlama%20dilleri), dinamik web uygulamaları geliştirmek için.
## 4. Çalışma Prensibi <a name="calisma-prensibi"></a>
Web sunucusu, aşağıdaki adımlarla çalışır:
1. **İstek:** Bir [web tarayıcısı](https://www.nedemek.page/kavramlar/web%20tarayicisi), belirli bir kaynağa (örneğin, bir [HTML](https://www.nedemek.page/kavramlar/HTML) sayfası) erişmek için web sunucusuna bir [HTTP](https://www.nedemek.page/kavramlar/HTTP) isteği gönderir.
2. **İşleme:** Web sunucu yazılımı, isteği alır ve işler. İstek statik bir içerik ise, sunucu doğrudan dosyayı bulur ve yanıt olarak gönderir. İstek dinamik bir içerik ise, sunucu ilgili [programlama dili](https://www.nedemek.page/kavramlar/programlama%20dili) veya [uygulama sunucusu](https://www.nedemek.page/kavramlar/uygulama%20sunucusu) ile etkileşime girer.
3. **Yanıt:** Web sunucusu, istenen içeriği (veya bir hata mesajını) [HTTP](https://www.nedemek.page/kavramlar/HTTP) yanıtı olarak [web tarayıcısına](https://www.nedemek.page/kavramlar/web%20tarayicisi) geri gönderir.
4. **Görüntüleme:** [Web tarayıcısı](https://www.nedemek.page/kavramlar/web%20tarayicisi), yanıtı alır ve içeriği kullanıcıya görüntüler.
## 5. Yaygın Web Sunucu Yazılımları <a name="yaygin-web-sunucu-yazilimlari"></a>
* **[Apache HTTP Server](https://www.nedemek.page/kavramlar/Apache%20HTTP%20Server):** En popüler açık kaynaklı web sunucu yazılımlarından biridir. Modüler yapısı ve genişletilebilirliği ile bilinir.
* **[Nginx](https://www.nedemek.page/kavramlar/Nginx):** Yüksek performanslı, hafif ve ölçeklenebilir bir web sunucu ve ters proxy sunucusudur. Özellikle yüksek trafikli web siteleri için uygundur.
* **[Microsoft IIS (Internet Information Services)](https://www.nedemek.page/kavramlar/Microsoft%20IIS):** [Windows](https://www.nedemek.page/kavramlar/Windows) işletim sistemleri için geliştirilmiş bir web sunucu yazılımıdır. [ASP.NET](https://www.nedemek.page/kavramlar/ASP.NET) ve diğer [Microsoft](https://www.nedemek.page/kavramlar/Microsoft) teknolojileriyle uyumludur.
* **[LiteSpeed Web Server](https://www.nedemek.page/kavramlar/LiteSpeed%20Web%20Server):** Yüksek performanslı, ticari bir web sunucu yazılımıdır. [Apache](https://www.nedemek.page/kavramlar/Apache) ile uyumlu ve [PHP](https://www.nedemek.page/kavramlar/PHP) uygulamaları için optimize edilmiştir.
## 6. Güvenlik <a name="guvenlik"></a>
Web sunucularının güvenliği, web sitelerinin ve uygulamaların güvenliği için kritik öneme sahiptir. Yaygın güvenlik önlemleri şunlardır:
* **[Güvenlik Duvarı](https://www.nedemek.page/kavramlar/güvenlik%20duvarı) (Firewall):** Yetkisiz erişimi engellemek için.
* **[SSL/TLS](https://www.nedemek.page/kavramlar/SSL%20TLS):** Verileri şifreleyerek güvenli iletişim sağlamak için ([HTTPS](https://www.nedemek.page/kavramlar/HTTPS) kullanılarak).
* **Düzenli Güncellemeler:** İşletim sistemi ve web sunucu yazılımının güvenlik açıklarını kapatmak için.
* **Erişim Kontrolü:** Yetkisiz kullanıcıların hassas verilere erişmesini engellemek için.
* **[SQL Injection](https://www.nedemek.page/kavramlar/SQL%20Injection) ve [XSS](https://www.nedemek.page/kavramlar/XSS) (Cross-Site Scripting) gibi saldırılara karşı önlemler:** [Web uygulaması](https://www.nedemek.page/kavramlar/web%20uygulamasi) güvenlik açıklarını kapatmak için.
* **[DDoS](https://www.nedemek.page/kavramlar/DDoS) (Distributed Denial of Service) Koruması:** Yoğun trafik saldırılarını engellemek için.
## 7. Performans <a name="performans"></a>
Web sunucusu performansı, kullanıcı deneyimi ve web sitesinin başarısı için önemlidir. Performansı artırmak için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:
* **Önbellekleme (Caching):** Statik içerikleri önbelleğe alarak sunucu yükünü azaltmak.
* **[İçerik Dağıtım Ağı](https://www.nedemek.page/kavramlar/içerik%20dağıtım%20ağı) (CDN):** İçeriği farklı coğrafi konumlardaki sunucularda depolayarak erişim hızını artırmak.
* **[Yük Dengeleme](https://www.nedemek.page/kavramlar/yük%20dengeleme) (Load Balancing):** Trafiği birden fazla sunucuya dağıtarak performansı artırmak ve kesintileri önlemek.
* **[Sıkıştırma](https://www.nedemek.page/kavramlar/sıkıştırma) (Compression):** [Gzip](https://www.nedemek.page/kavramlar/Gzip) veya Brotli gibi algoritmalarla içeriği sıkıştırarak bant genişliği kullanımını azaltmak.
* **[Veritabanı](https://www.nedemek.page/kavramlar/veritabanı) Optimizasyonu:** [Veritabanı](https://www.nedemek.page/kavramlar/veritabanı) sorgularını optimize etmek ve veritabanı performansını artırmak.
## 8. Örnek Kullanım Alanları <a name="ornek-kullanim-alanlari"></a>
* **[Web Siteleri](https://www.nedemek.page/kavramlar/web%20siteleri) ve [Web Uygulamaları](https://www.nedemek.page/kavramlar/web%20uygulamaları):** Her türlü [web sitesi](https://www.nedemek.page/kavramlar/web%20sitesi) ve [web uygulaması](https://www.nedemek.page/kavramlar/web%20uygulamasi) için temel altyapı.
* **E-ticaret Siteleri:** Ürünlerin sergilenmesi, siparişlerin alınması ve ödeme işlemlerinin yapılması.
* **Bloglar ve Haber Siteleri:** İçeriklerin yayınlanması ve yönetilmesi.
* **Sosyal Medya Platformları:** Kullanıcı etkileşimlerinin yönetilmesi ve içeriklerin paylaşılması.
* **API Sunucuları:** Uygulamalar arası iletişimi sağlamak için ([RESTful API](https://www.nedemek.page/kavramlar/RESTful%20API) gibi).
## 9. Ayrıca Bakınız <a name="ayrica-bakiniz"></a>
* [Uygulama Sunucusu](https://www.nedemek.page/kavramlar/uygulama%20sunucusu)
* [Bulut Bilişim](https://www.nedemek.page/kavramlar/bulut%20bilişim)
* [Sanal Sunucu](https://www.nedemek.page/kavramlar/sanal%20sunucu)
* [Alan Adı](https://www.nedemek.page/kavramlar/alan%20adı)
* [Hosting](https://www.nedemek.page/kavramlar/hosting)
## 10. Kaynakça <a name="kaynakca"></a>
* [Web server - Wikipedia](https://en.wikipedia.org/wiki/Web_server)
* [How Web Servers Work - HowStuffWorks](https://computer.howstuffworks.com/web-server.htm)
Bu makale, web sunucularının ne olduğu, nasıl çalıştığı ve ne için kullanıldığı hakkında kapsamlı bir genel bakış sunmaktadır. Umarım faydalı olur!