vestibüler sistem ne demek?

Vestibüler Sistem

Vestibüler sistem, iç kulakta bulunan ve denge, uzaysal yönelim ve hareketi algılamamızı sağlayan karmaşık bir duyu sistemidir. Bu sistem, vücudun dengesini korumak, göz hareketlerini koordine etmek ve uzaydaki konumumuzu algılamak için diğer sistemlerle (görsel ve proprioseptif sistemler gibi) birlikte çalışır.

Vestibüler sistem esas olarak iki ana bölümden oluşur:

• Kemik Labirent: İç kulağın kemik yapısıdır ve içinde zarsı labirenti barındırır.

• Zarsı Labirent: Kemik labirentin içinde yer alan ve endolenf adı verilen bir sıvı ile dolu olan bir dizi zar yapısından oluşur. Bu yapılar şunlardır:

  • Semicircular Kanallar (https://www.nedemek.page/kavramlar/Yarı%20Dairesel%20Kanallar): Üç adet (anterior, posterior ve horizontal) yarı dairesel kanal bulunur ve her biri farklı bir düzlemde baş hareketlerini algılar. İçlerindeki endolenf sıvısının hareketi, saç hücrelerini uyarır ve bu hücreler beyne sinyaller gönderir.
  • Otolit Organları (https://www.nedemek.page/kavramlar/Otolit%20Organları): İki adet otolit organı bulunur: utrikül ve sakkül. Bu organlar, doğrusal hızlanmayı (örneğin, ileri veya geri hareket) ve yerçekimini algılar. İçlerinde, otolit adı verilen kalsiyum karbonat kristallerinin bulunduğu bir jelatinimsi zar bulunur. Baş pozisyonu veya doğrusal hızlanma değiştiğinde, otolitler hareket eder ve saç hücrelerini uyarır.

Vestibüler Sistemin Fonksiyonları:

• Denge (https://www.nedemek.page/kavramlar/Denge): Vücudun dengede kalmasını sağlar ve düşmeleri önler.
• Uzaysal Yönelim (https://www.nedemek.page/kavramlar/Uzaysal%20Yönelim): Vücudun uzaydaki konumunu ve hareketini algılamamızı sağlar.
• Göz Hareketi Kontrolü (https://www.nedemek.page/kavramlar/Göz%20Hareketi%20Kontrolü): Baş hareketleri sırasında gözlerin sabit bir noktaya odaklanmasını sağlar (vestibülo-oküler refleks - VOR).
• Postür Kontrolü (https://www.nedemek.page/kavramlar/Postür%20Kontrolü): Vücut duruşunun korunmasına yardımcı olur.

Vestibüler Sistem Bozuklukları:

Vestibüler sistemde meydana gelen hasar veya bozukluklar, baş dönmesi (vertigo), dengesizlik, bulantı, kusma, nistagmus (istemsiz göz hareketleri) gibi çeşitli semptomlara neden olabilir. Yaygın vestibüler bozukluklar arasında şunlar bulunur:

• Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV) (https://www.nedemek.page/kavramlar/Benign%20Paroksismal%20Pozisyonel%20Vertigo): Otolitlerin yarı dairesel kanallara girmesiyle tetiklenen baş dönmesi.
• Meniere Hastalığı (https://www.nedemek.page/kavramlar/Meniere%20Hastalığı): İç kulakta sıvı basıncının artmasıyla karakterize edilen bir durum.
• Vestibüler Nörit (https://www.nedemek.page/kavramlar/Vestibüler%20Nörit): Vestibüler sinirin iltihaplanması.
• Labirentit (https://www.nedemek.page/kavramlar/Labirentit): İç kulağın iltihaplanması.

Bu bozuklukların tedavisi, semptomları hafifletmeyi ve hastanın yaşam kalitesini artırmayı amaçlar. Tedavi yöntemleri arasında ilaçlar, vestibüler rehabilitasyon egzersizleri ve bazı durumlarda cerrahi müdahale yer alabilir.