veri tabanları ne demek?
Veritabanları Hakkında Genel Bilgiler
Veritabanları, organize bir şekilde yapılandırılmış ve saklanmış veri koleksiyonlarıdır. Bu veriler genellikle bilgisayar sistemlerinde elektronik olarak depolanır ve yönetilir. Veritabanları, bilgiyi hızlı ve etkili bir şekilde erişilebilir, güncellenebilir ve yönetilebilir hale getirir.
Veritabanı Türleri
Veritabanları, farklı veri modellerine ve kullanım amaçlarına göre çeşitli türlere ayrılır:
- İlişkisel Veritabanları (Relational Databases): Verileri tablolar halinde düzenler ve tablolar arasındaki ilişkileri tanımlar. SQL (Structured Query Language) kullanılarak yönetilirler. (Örnekler: MySQL, PostgreSQL, Oracle, Microsoft SQL Server).
- NoSQL Veritabanları (NoSQL Databases): İlişkisel olmayan veri modellerini kullanır ve büyük veri (big data) uygulamaları için uygundur. Farklı türleri vardır:
- Belge Veritabanları (Document Databases): Verileri JSON benzeri belgeler halinde saklar. (Örnek: MongoDB).
- Anahtar-Değer Veritabanları (Key-Value Databases): Her bir veriyi bir anahtar ile eşleştirerek saklar. (Örnek: Redis, Memcached).
- Sütun Veritabanları (Column Databases): Verileri sütunlar halinde saklar ve büyük veri analizi için uygundur. (Örnek: Cassandra, HBase).
- Graf Veritabanları (Graph Databases): Verileri düğümler ve ilişkiler şeklinde saklar ve karmaşık ilişkileri modellemek için kullanılır. (Örnek: Neo4j).
- Nesne Yönelimli Veritabanları (Object-Oriented Databases): Verileri nesneler halinde saklar ve nesne yönelimli programlama dilleriyle uyumlu çalışır.
Veritabanı Yönetim Sistemleri (DBMS)
Veritabanı Yönetim Sistemleri (Database Management Systems - DBMS), veritabanlarını oluşturmak, yönetmek ve erişmek için kullanılan yazılımlardır. DBMS, veri güvenliği, veri bütünlüğü, eş zamanlı erişim kontrolü ve veri yedekleme gibi önemli işlevleri sağlar. DBMS
Veritabanı Tasarımı
Veritabanı tasarımı, verilerin nasıl düzenleneceğini, depolanacağını ve erişileceğini belirleyen süreçtir. İyi bir veritabanı tasarımı, veri tekrarını azaltır, veri bütünlüğünü sağlar ve sorguları optimize eder. Veritabanı tasarımı aşamaları genellikle şunlardır:
- Gereksinim Analizi: Veritabanının ne amaçla kullanılacağını ve hangi verilerin saklanacağını belirleme.
- Kavramsal Tasarım: Verilerin ve ilişkilerin genel bir modelini oluşturma.
- Mantıksal Tasarım: Kavramsal modeli belirli bir veritabanı modeline (örneğin, ilişkisel model) dönüştürme.
- Fiziksel Tasarım: Verilerin fiziksel olarak nasıl depolanacağını ve erişileceğini belirleme.
Veritabanı Kavramları
- Veri Modeli: Verilerin nasıl organize edileceğini ve temsil edileceğini belirleyen bir çerçeve.
- Şema (Schema): Veritabanının yapısını tanımlayan bir plan. Şema
- Sorgu (Query): Veritabanından veri almak veya değiştirmek için kullanılan bir istek.
- İndeks (Index): Verilere daha hızlı erişmek için kullanılan bir veri yapısı. İndeks
- İşlem (Transaction): Bir veya birden fazla veritabanı işlemini bir araya getiren birim. İşlem
- Normalizasyon (Normalization): Veri tekrarını azaltmak ve veri bütünlüğünü sağlamak için kullanılan bir teknik. Normalizasyon
- ACID: Veritabanı işlemlerinin güvenilirliğini garanti eden özellikler kümesi (Atomicity, Consistency, Isolation, Durability). ACID
Bu bilgiler, veritabanları hakkında genel bir anlayış sağlamaktadır. Daha derinlemesine bilgi edinmek için ilgili kavramları araştırmanız önerilir.