vazokonstrüksiyon ne demek?
Vazokonstrüksiyon (Damar Büzülmesi)
Vazokonstrüksiyon, kan damarlarının, özellikle arteriyollerin ve venlerin çapının daralması durumudur. Bu daralma, kan akışını azaltır ve kan basıncını artırır. Vazokonstrüksiyon, vücudun çeşitli uyaranlara ve durumlara verdiği doğal bir tepkidir.
Nedenleri:
- Soğuk Hava: Soğuğa maruz kalmak, vücudun ısı kaybını azaltmak için periferik damarları daraltmasına neden olur. Bu, iç organlara daha fazla kan yönlendirilmesini sağlar.
- Stres ve Anksiyete: Stres hormonları (adrenalin gibi), kan damarlarının daralmasına yol açabilir. Bu, "savaş veya kaç" tepkisinin bir parçasıdır.
- Bazı İlaçlar: Bazı ilaçlar, yan etki olarak vazokonstrüksiyona neden olabilir. Özellikle dekonjestanlar ve bazı migren ilaçları bu etkiye sahiptir.
- Hormonlar: Bazı hormonlar (örneğin, anjiyotensin II), kan damarlarını daraltarak kan basıncını düzenlemeye yardımcı olur.
- Hipovolemi (Kan Hacmi Azalması): Kan hacmi azaldığında, vücut kan basıncını korumak için vazokonstrüksiyon yapar.
Sonuçları:
- Kan Basıncının Artması: Damar çapının daralması, kanın damarlardan geçmek için daha fazla basınç uygulamasına neden olur, bu da kan basıncını yükseltir.
- Periferik Dolaşımın Azalması: Özellikle ekstremitelerde (eller, ayaklar) kan akışı azalır, bu da soğukluk, solukluk ve uyuşukluk gibi belirtilere yol açabilir.
- Organlara Kan Akışının Azalması: Şiddetli veya uzun süreli vazokonstrüksiyon, organlara yeterli kan gitmesini engelleyebilir ve doku hasarına neden olabilir.
Klinik Önemi:
Vazokonstrüksiyon, çeşitli tıbbi durumlarda rol oynar:
- Şok: Şok durumunda (örneğin, septik şok, hipovolemik şok), vücut kan basıncını korumak için vazokonstrüksiyon yapar. Ancak, aşırı vazokonstrüksiyon organ yetmezliğine yol açabilir.
- Hipertansiyon: Kronik vazokonstrüksiyon, yüksek tansiyona (hipertansiyon) katkıda bulunabilir.
- Raynaud Sendromu: Bu durumda, soğuk veya stres nedeniyle parmaklarda ve ayak parmaklarında aşırı vazokonstrüksiyon meydana gelir, bu da ağrıya, renk değişikliğine ve uyuşukluğa neden olur.
İlgili Kavramlar: