uwsgi ne demek?

İşte uWSGI hakkında kapsamlı bir bilgi içeren ve markdown formatında yazılmış bir Wikipedia makalesi taslağı:

# uWSGI

**uWSGI**, birden fazla dilde yazılmış web uygulamalarının dağıtımını kolaylaştıran bir uygulama sunucusudur.  Esnek, taşınabilir ve yüksek performanslı olacak şekilde tasarlanmıştır. uWSGI, [WSGI](https://www.nedemek.page/kavramlar/wsgi) protokolünün bir uygulamasıdır ve [Python](https://www.nedemek.page/kavramlar/python), [PHP](https://www.nedemek.page/kavramlar/php), [Ruby](https://www.nedemek.page/kavramlar/ruby), [Go](https://www.nedemek.page/kavramlar/go) ve daha birçok dili destekler.

## Genel Bakış

uWSGI,  hem uygulama sunucusu hem de bir protokoldür.  Bir uygulama sunucusu olarak, gelen web isteklerini alır ve bunları uygulamaya iletir. Uygulama daha sonra işlenmiş yanıtı uWSGI'ye geri gönderir, uWSGI de bu yanıtı istemciye iletir. Protokol olarak uWSGI, istemci (örneğin, [Nginx](https://www.nedemek.page/kavramlar/nginx) veya [Apache](https://www.nedemek.page/kavramlar/apache)) ile uygulama sunucusu arasında hızlı ve güvenilir bir iletişim yolu sağlar.

### Temel Özellikler

*   **Çoklu Dil Desteği:** Python, PHP, Ruby, Go, Perl, Java ve daha fazlası.
*   **Yüksek Performans:** Optimize edilmiş çekirdek ve çeşitli optimizasyon teknikleri sayesinde yüksek işlem hacmi sunar.
*   **Esneklik:** Çeşitli protokoller ve dağıtım senaryoları için geniş yapılandırma seçenekleri.
*   **Modüler Tasarım:** Çekirdek işlevselliği genişletmek için eklentiler (plugins) aracılığıyla genişletilebilir.
*   **Gelişmiş Özellikler:** Süreç yönetimi, bellek yönetimi, loglama, istatistik toplama ve daha fazlası.
*   **Güvenlik:** Çeşitli güvenlik mekanizmaları ile donatılmıştır.
*   **Taşınabilirlik:** Çeşitli işletim sistemleri ve donanım platformlarında çalışabilir.

## Mimari

uWSGI'nin mimarisi, modüler ve esnek bir yaklaşımı benimser. Temel bileşenler şunlardır:

*   **Çekirdek (Core):** Temel işlevselliği sağlar ve diğer bileşenlerin etkileşimini yönetir.
*   **Eklentiler (Plugins):** Dil desteği, protokol desteği, güvenlik özellikleri ve diğer ek işlevleri sağlar. Eklentiler, uWSGI'nin çalışma zamanında yüklenebilir ve yapılandırılabilir.
*   **Süreç Yöneticisi (Process Manager):** Çalışan süreçleri (workers) yönetir, yük dengelemesini sağlar ve süreçleri gerektiğinde yeniden başlatır.
*   **İletişim Kanalları (Communication Channels):** İstemciler, uWSGI ve uygulamalar arasındaki iletişimi sağlar. [UNIX soketleri](https://www.nedemek.page/kavramlar/unix%20soketleri), TCP soketleri, HTTP ve HTTPS gibi çeşitli protokoller desteklenir.

## Protokoller

uWSGI, birçok farklı protokolü destekler. En yaygın kullanılan protokoller şunlardır:

*   **uwsgi:** uWSGI protokolü, uWSGI sunucusu ile web sunucusu (Nginx, Apache vb.) arasında yüksek performanslı iletişim için tasarlanmıştır. İkili bir protokoldür ve daha az ek yük ile daha hızlı veri aktarımı sağlar.
*   **HTTP:** uWSGI, doğrudan HTTP isteklerini de işleyebilir, ancak genellikle önünde bir web sunucusu (örneğin, Nginx) ile birlikte kullanılır.
*   **FastCGI:** Eski bir protokoldür, ancak hala bazı durumlarda kullanılabilir.
*   **SCGI:** Basit bir protokoldür ve HTTP'ye benzer.

## Yapılandırma

uWSGI, çeşitli şekillerde yapılandırılabilir:

*   **Komut Satırı:** Komut satırı argümanları ile temel yapılandırma yapılabilir.
*   **Yapılandırma Dosyaları:** INI, XML, JSON ve YAML gibi çeşitli formatlarda yapılandırma dosyaları kullanılabilir.
*   **Ortam Değişkenleri:** Ortam değişkenleri aracılığıyla yapılandırma ayarları belirtilebilir.

Örnek bir INI yapılandırma dosyası:

```ini
[uwsgi]
module = myapp
callable = app
socket = 127.0.0.1:8000
processes = 4
threads = 2
master = true
pidfile = /tmp/myapp.pid

Kullanım Alanları

uWSGI, çeşitli web uygulamalarının dağıtımı için uygundur:

• Web Uygulamaları: Python (Django, Flask), PHP (Laravel, Symfony), Ruby (Rails) ve diğer dillerde yazılmış web uygulamalarını dağıtmak için idealdir.
• API Sunucuları: RESTful API'ler ve diğer API sunucuları için güvenilir ve yüksek performanslı bir çözümdür.
• Mikroservisler: Küçük ve bağımsız hizmetlerin dağıtımı için uygundur.
• Yüksek Trafikli Web Siteleri: Yüksek trafikli web siteleri için yük dengeleme ve ölçeklenebilirlik sağlar.

Avantajları

• Yüksek Performans: Optimize edilmiş çekirdek ve çeşitli optimizasyon teknikleri.
• Esneklik: Çeşitli protokoller, diller ve dağıtım senaryoları için destek.
• Güvenilirlik: Süreç yönetimi, bellek yönetimi ve hata toleransı.
• Gelişmiş Özellikler: Loglama, istatistik toplama, güvenlik mekanizmaları.
• Topluluk Desteği: Geniş bir kullanıcı ve geliştirici topluluğu.

Dezavantajları

• Karmaşıklık: Geniş yapılandırma seçenekleri ve özellikler, yeni başlayanlar için karmaşık olabilir.
• Öğrenme Eğrisi: uWSGI'nin temel kavramlarını ve yapılandırma yöntemlerini öğrenmek zaman alabilir.

Alternatifler

uWSGI'ye alternatif olarak kullanılabilecek diğer uygulama sunucuları şunlardır:

• Gunicorn (Python için)
• Waitress (Python için)
• Passenger (Ruby, Python, Node.js için)
• PHP-FPM (PHP için)

Kaynaklar

• uWSGI Resmi Web Sitesi
• uWSGI Belgeleri

Ayrıca Bakınız

• WSGI
• Web Sunucusu
• Uygulama Sunucusu

Bu taslak, uWSGI hakkında kapsamlı bir genel bakış sunmaktadır. Gerekirse daha fazla detay ekleyebilir veya mevcut bölümleri genişletebilirsiniz. Unutmayın ki, "https://www.nedemek.page/kavramlar/" adresi sadece bir örnektir ve gerçek bir bilgi kaynağı değildir. Kendi kaynaklarınızla bu adresleri doldurmanız gerekmektedir.