tristör ne demek?
Tristör (SCR - Silikon Kontrollü Doğrultucu)
Tristör, yarı iletken bir anahtarlama elemanıdır ve esas olarak yüksek güçlü AC devrelerini kontrol etmek için kullanılır. İki kararlı durumu vardır: iletimde (açık) ve kesimde (kapalı). Tristörler, diyotlara benzer şekilde tek yönlü akım akışına izin verirler, ancak bir tetikleme sinyali (gate akımı) uygulanana kadar akımı bloke ederler.
Temel Özellikleri:
- Katman Yapısı: Dört katmanlı (P-N-P-N) yarı iletken yapıya sahiptir.
- Uçları: Anot (A), Katot (K) ve Gate (G) olmak üzere üç ucu bulunur.
- Çalışma Prensibi: Anot-Katot arasındaki voltaj pozitif olduğunda (ileri yön), gate ucuna bir tetikleme akımı uygulandığında tristör iletime geçer ve anot-katot arasında akım akmaya başlar. Tristör iletime geçtikten sonra gate akımı kesilse bile tristör iletimde kalmaya devam eder (tutma akımı).
- Kapatma: Tristörü kapatmak için anot-katot arasındaki akımı tutma akımının altına düşürmek veya anot-katot arasındaki voltajı ters polaritede uygulamak gerekir.
- Uygulama Alanları: AC güç kontrol devreleri, motor hız kontrolü, aydınlatma kontrolü, kaynak makineleri, kesintisiz güç kaynakları (UPS) gibi yüksek güçlü uygulamalarda yaygın olarak kullanılır.
Tristörün Çalışma Modları:
- İleri Blokaj (Forward Blocking) Modu: Anot voltajı katot voltajından yüksek olduğunda ve gate'e tetikleme sinyali uygulanmadığında, tristör kapalıdır ve akım akmaz.
- İleri İletim (Forward Conduction) Modu: Anot voltajı katot voltajından yüksek olduğunda ve gate'e yeterli tetikleme akımı uygulandığında, tristör iletime geçer ve anot-katot arasında akım akmaya başlar.
- Ters Blokaj (Reverse Blocking) Modu: Anot voltajı katot voltajından düşük olduğunda, tristör kapalıdır ve akım akmaz. Ancak, belirli bir ters voltaj değerini (ters kırılma voltajı) aşarsa tristör zarar görebilir.
Önemli Kavramlar ve Bağlantılar: