temerrüd ne demek?
Temerrüt
Temerrüt, bir borçlunun borcunu zamanında veya gereği gibi ifa etmemesi durumudur. Hukuki bir terim olarak, borç ilişkisinde alacaklının haklarını korumayı amaçlar. Temerrüt, hem para borçlarında hem de diğer edimlerde (bir şeyi yapma, yapmama veya verme) söz konusu olabilir.
Temerrüdün Unsurları:
- Geçerli Bir Borç: Öncelikle geçerli bir borç ilişkisinin bulunması gerekir. Yani, taraflar arasında hukuken bağlayıcı bir sözleşme veya yasal bir yükümlülük olmalıdır.
- Borcun Muaccel Olması: Borcun ödeme zamanının gelmiş olması, yani muaccel olması gerekir. Vadesi gelmemiş veya henüz yerine getirilmesi mümkün olmayan bir borç için temerrüt söz konusu olmaz.
- İhtar: Genellikle, alacaklının borçluya borcunu ifa etmesi için bir ihtarda bulunması gerekir. İhtar, borçluya borcunu hatırlatan ve temerrüde düşeceğini bildiren bir uyarıdır. Ancak bazı durumlarda, ihtar şartı aranmaz. Örneğin, sözleşmede belirli bir ifa tarihi belirtilmişse ve bu tarih geçmişse, ihtar olmaksızın temerrüt gerçekleşebilir (kendiliğinden temerrüt).
- İfanın İmkansız Olmaması: Borcun ifasının hala mümkün olması gerekir. Eğer borcun ifası imkansız hale gelmişse (örneğin, satılan malın yanması), temerrüt değil, borcun imkansızlığı söz konusu olur.
- Kusur (Bazı Durumlarda): Bazı hukuk sistemlerinde, borçlunun temerrüde düşmesinde kusurlu olması şartı aranır. Yani, borçlu borcunu ifa etmemekte haklı bir sebebe sahip olmamalıdır.
Temerrüdün Sonuçları:
Temerrüdün alacaklı açısından çeşitli sonuçları olabilir:
- Gecikme Tazminatı: Alacaklı, borcun geç ifasından dolayı zarara uğramışsa, gecikme tazminatı talep edebilir.
- Ayni İfa Talebi: Alacaklı, borcun aynen ifasını (yani, sözleşmede kararlaştırılan edimin yerine getirilmesini) talep etmeye devam edebilir.
- Sözleşmeden Dönme: Bazı durumlarda, alacaklı sözleşmeden dönme hakkını kullanabilir. Bu durumda, sözleşme sona erer ve taraflar aldıklarını iade etmekle yükümlü olurlar.
- Ek Süre Verme: Alacaklı, borçluya borcunu ifa etmesi için ek bir süre verebilir. Bu süre içinde borç ifa edilmezse, alacaklı diğer haklarını kullanabilir.
İlgili Kavramlar: