Telat, İslam hukukunda (fıkıh) bir malın kusurunun satışı sırasında gizlenmesi veya olduğundan farklı gösterilmesi anlamına gelir. Bu, alıcıyı yanıltmaya yönelik bir hile olup, hukuki ve ahlaki açıdan kabul edilemez bir davranıştır.
Telat, esasen bir aldatma eylemidir. Satıcı, malın değerini artırmak veya daha kolay satmak amacıyla kusurlarını gizler veya olduğundan daha iyi gösterir. Bu durum, alıcının mal hakkında doğru bir bilgiye sahip olmadan satın alma kararı vermesine neden olur.
Telatın yasaklanmasının temelinde, İslam hukukunun dürüstlük, adalet ve güven ilkeleri yatar. Kur'an ve sünnette aldatmaya yönelik açık yasaklar bulunmaktadır. Örneğin, Kur'an'da alışverişte dürüst olunması, ölçü ve tartıda hile yapılmaması emredilir.
Bir davranışın telat olarak kabul edilebilmesi için şu unsurların bulunması gerekir:
Telata örnek olarak şunlar verilebilir:
İslam hukukuna göre telat haramdır. Telat yoluyla yapılan bir satış, alıcının hakkını ihlal ettiği için meşru değildir. Alıcı, telat durumunda satışı feshetme (iptal etme) veya malın değerindeki düşüşü tazmin etme hakkına sahiptir.
Alıcıların telattan korunmak için dikkat etmesi gereken bazı hususlar şunlardır:
Gabin-i Fahiş, bir malın değerinin çok üzerinde bir fiyata satılması durumudur. Telat, gabin-i fahişin bir nedeni olabilir. Satıcı, malın kusurlarını gizleyerek alıcıyı yanıltır ve malı gerçek değerinden daha yüksek bir fiyata satabilir.
Günümüzde telat, sadece klasik ticaret alanında değil, aynı zamanda internet üzerinden yapılan alışverişlerde de sıkça karşılaşılan bir sorundur. Yanıltıcı ürün açıklamaları, filtrelerle gizlenen kusurlar ve sahte yorumlar, telatın modern örnekleridir.
Telat, İslam hukukunda yasaklanmış ve ahlaki olarak kınanmış bir davranıştır. Dürüstlük ve güven ilkelerine aykırı olduğu için hem hukuki hem de dini sonuçları vardır. Alıcıların bu konuda bilinçli olması ve telattan korunmak için gerekli önlemleri alması önemlidir.