tek ışınlı batimetre ne demek?
Tek Işınlı Batimetre
Tek ışınlı batimetre, su kütlelerinin (deniz, göl, nehir vb.) derinliğini ölçmek için kullanılan bir sonar sistemidir. Temel prensibi, bir transdüser aracılığıyla suya bir ses sinyali göndermek ve bu sinyalin tabandan yansıyarak tekrar transdücere dönme süresini ölçmektir. Sesin sudaki hızı bilindiğinden, bu süre kullanılarak derinlik hesaplanabilir.
Çalışma Prensibi:
- Sinyal Gönderme: Transdüser, kısa bir ses pulsu (ping) gönderir.
- Yansıma: Bu ses pulsu su tabanına çarpar ve yansır.
- Sinyal Alma: Yansıyan sinyal transdüser tarafından algılanır.
- Zaman Ölçümü: Gönderilen ve alınan sinyaller arasındaki zaman farkı (seyahat süresi) hassas bir şekilde ölçülür.
- Derinlik Hesaplama: Derinlik, sesin sudaki hızı ile seyahat süresinin çarpımının yarısı alınarak hesaplanır (Derinlik = (Hız x Süre) / 2). Bunun nedeni, sesin tabana gidip geri dönmesidir.
Kullanım Alanları:
- Denizcilik: Gemi rotalarının belirlenmesi, navigasyon güvenliğinin sağlanması.
- Hidrografi: Deniz tabanı haritalarının oluşturulması, su altı yapılarının tespiti.
- Dredging (Tarama): Tarama operasyonlarının izlenmesi ve kontrolü.
- Bilimsel Araştırma: Deniz tabanı morfolojisinin incelenmesi, sedimentoloji çalışmaları.
- Balıkçılık: Balık sürülerini tespit etmek için.
Avantajları:
- Basit ve Ekonomik: Tek ışınlı batimetreler, çok ışınlı sistemlere göre daha ucuz ve kurulumu daha kolaydır.
- Taşınabilirlik: Genellikle daha küçük ve hafiftir, bu da farklı tipteki teknelere kolayca monte edilebilmelerini sağlar.
Dezavantajları:
- Düşük Çözünürlük: Tek bir ışın gönderildiği için, dar bir hat boyunca derinlik bilgisi sağlar. Geniş alanların haritalandırılması daha uzun sürer ve daha az detaylıdır.
- Doğruluk Sınırlamaları: Tek ışınlı sistemlerin doğruluğu, su sütunundaki ses hızı değişimlerinden ve tekne hareketlerinden etkilenebilir.
Önemli Kavramlar:
- Transdüser: <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/transd%C3%BCser" >Transdüser</a>, akustik enerjiyi elektriksel enerjiye veya tersi yönde dönüştüren cihazdır.
- Sonar: <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/sonar" >Sonar</a>, ses dalgalarını kullanarak su altındaki nesneleri tespit etme ve konumlarını belirleme teknolojisidir.
- Hidrografi: <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/hidrografi" >Hidrografi</a>, su kütlelerinin fiziksel özelliklerinin (derinlik, akıntı, sıcaklık vb.) ölçülmesi ve haritalanması bilimidir.
- Batimetri: <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/batimetri" >Batimetri</a>, su altı topografyasının ölçülmesi ve haritalanmasıdır. Bir nevi su altı haritacılığıdır.