takm ne demek?

TAKM: Türkiye Atom Enerjisi Komisyonu'ndan Nükleer Düzenleme Kurumu'na Evrilen Süreç

Türkiye Atom Enerjisi Komisyonu (TAEK), Türkiye'de nükleer enerji alanında önemli bir role sahip olmuş, uzun yıllar boyunca faaliyet göstermiş bir kuruluştur. Ancak, değişen dünya koşulları, nükleer güvenlik standartlarının yükselmesi ve Türkiye'nin nükleer enerji alanındaki hedefleri doğrultusunda, TAEK'in yapısı ve görevleri yeniden değerlendirilmiş ve sonuç olarak Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) kurulmuştur. Bu makale, TAEK'in tarihçesi, görevleri ve NDK'ya dönüşüm sürecini detaylı bir şekilde ele almaktadır.

Tarihçe

TAEK, 9 Temmuz 1956 tarihinde, 6821 sayılı Atom Enerjisi Komisyonu Kanunu ile kurulmuştur. Kuruluş amacı, Türkiye'de atom enerjisi ile ilgili bilimsel, teknik ve idari faaliyetleri düzenlemek, koordine etmek ve yönlendirmekti. İlk yıllarında daha çok araştırma ve geliştirme faaliyetlerine odaklanan TAEK, zamanla nükleer güvenlik, radyasyon güvenliği ve nükleer teknolojilerin uygulanması gibi alanlarda da önemli sorumluluklar üstlenmiştir.

Görevleri (Eski)

TAEK'in temel görevleri arasında şunlar yer almaktaydı:

• Araştırma ve Geliştirme: Nükleer enerji ve radyasyon teknolojileri alanında araştırma ve geliştirme faaliyetleri yürütmek.
• Lisanslama ve Denetleme: Nükleer tesislerin, radyasyon kaynaklarının ve radyoaktif maddelerin kullanımı, üretimi, ithalatı, ihracatı, taşınması ve depolanması gibi faaliyetleri lisanslamak ve denetlemek.
• Nükleer Güvenlik: Nükleer tesislerin güvenliğini sağlamak, kaza risklerini minimize etmek ve acil durum planları hazırlamak.
• Radyasyon Güvenliği: İnsanların ve çevrenin radyasyonun zararlı etkilerinden korunması için gerekli önlemleri almak.
• Uluslararası İşbirliği: Uluslararası atom enerjisi kuruluşları ve diğer ülkelerle nükleer enerji alanında işbirliği yapmak.
• Eğitim ve Bilgilendirme: Nükleer enerji ve radyasyon güvenliği konularında eğitim programları düzenlemek ve kamuoyunu bilgilendirmek.
• Atık Yönetimi: Radyoaktif atıkların güvenli bir şekilde depolanması ve bertaraf edilmesi için gerekli çalışmaları yapmak.

Yapısı (Eski)

TAEK, bir başkan, başkan yardımcıları ve çeşitli daire başkanlıklarından oluşmaktaydı. Daire başkanlıkları, TAEK'in görev alanlarına göre farklı uzmanlık alanlarına ayrılmıştı. Örneğin, Nükleer Güvenlik Dairesi, Radyasyon Güvenliği Dairesi, Teknoloji Geliştirme Dairesi gibi. Ayrıca, TAEK'e bağlı çeşitli araştırma merkezleri ve laboratuvarlar da bulunmaktaydı.

NDK'ya Dönüşüm Süreci

Türkiye'nin ilk nükleer güç santrali olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin yapımına başlanması ve Türkiye'nin nükleer enerji alanındaki hedeflerinin büyümesi, mevcut düzenleyici yapının yeniden değerlendirilmesini zorunlu kılmıştır. Bu doğrultuda, 702 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile TAEK kapatılmış ve yerine Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) kurulmuştur.

NDK'nın kurulmasının temel nedenleri şunlardır:

• Bağımsızlık: TAEK, hem düzenleyici hem de teşvik edici görevleri aynı anda yürütmekteydi. Bu durum, bağımsızlık ve tarafsızlık açısından eleştirilere neden oluyordu. NDK, bağımsız bir düzenleyici kurum olarak tasarlanmıştır.
• Uluslararası Standartlar: Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) gibi uluslararası kuruluşların nükleer güvenlik konusundaki standartlarına uyum sağlamak.
• Etkinlik ve Verimlilik: Nükleer enerji alanındaki düzenlemelerin daha etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak.
• Şeffaflık: Nükleer enerji ile ilgili kararların alınmasında ve uygulanmasında şeffaflığı artırmak.

Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK)

NDK, 9 Temmuz 2018 tarihinde faaliyete başlamıştır. NDK'nın temel görevleri, nükleer tesislerin, radyasyon kaynaklarının ve radyoaktif maddelerin kullanımını düzenlemek, lisanslamak, denetlemek ve nükleer güvenlik ile radyasyon güvenliğini sağlamaktır. NDK, TAEK'ten farklı olarak sadece düzenleyici bir kurumdur ve herhangi bir ticari faaliyette bulunmaz.

NDK hakkında daha detaylı bilgi için Nükleer Düzenleme Kurumu sayfasına bakabilirsiniz.

Sonuç

TAEK, Türkiye'de nükleer enerji alanındaki ilk adımların atıldığı, önemli bilimsel ve teknik çalışmaların yapıldığı bir kurum olmuştur. Ancak, değişen ihtiyaçlar ve uluslararası standartlar doğrultusunda, NDK'ya dönüşüm süreci yaşanmıştır. NDK, bağımsız, etkin ve şeffaf bir düzenleyici kurum olarak, Türkiye'nin nükleer enerji alanındaki hedeflerine ulaşmasında önemli bir rol oynamaktadır.