substrat düzeyinde fosforilasyon ne demek?

Substrat düzeyinde fosforilasyon, ATP veya GTP gibi yüksek enerjili fosfat bağlarına sahip bir organik molekülden doğrudan ADP'ye veya GDP'ye bir fosfat grubunun transfer edilmesiyle ATP veya GTP üretimidir. Bu süreç, oksidatif fosforilasyondan farklı olarak bir elektron taşıma zinciri veya bir proton hareket kuvveti gerektirmez.

Substrat düzeyinde fosforilasyon, enerji üretiminin daha hızlı, ancak daha az verimli bir yoludur. Glikoliz ve Krebs döngüsü gibi hücresel solunum yollarında önemli bir rol oynar.

Örneğin, glikolizde, 1,3-bisfosfogliserat ve fosfoenolpiruvat gibi yüksek enerjili ara ürünler, substrat düzeyinde fosforilasyon yoluyla ATP üretimine katkıda bulunur. Krebs döngüsünde ise süksinil-CoA, substrat düzeyinde fosforilasyon yoluyla GTP üretimine yol açar.