su döngüsü ne demek?
Su Döngüsü (Hidrolojik Döngü)
Su döngüsü, yeryüzündeki suyun farklı hallerde (katı, sıvı, gaz) sürekli olarak dolaşımını ifade eder. Güneş enerjisi bu döngüyü tetikler ve suyun atmosfer, yeryüzü ve yer altı arasında hareket etmesini sağlar. Su döngüsünün temel aşamaları şunlardır:
- Buharlaşma (Evaporasyon):
- Güneş enerjisi, su yüzeylerindeki (denizler, göller, nehirler vb.) suyu buharlaştırarak su buharına dönüştürür.
- <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/buharlaşma">Buharlaşma</a>, su döngüsünün önemli bir başlangıç noktasıdır.
- Terleme (Transpirasyon):
- Bitkiler, kökleri aracılığıyla topraktan aldıkları suyu yapraklarındaki gözenekler (stoma) aracılığıyla atmosfere su buharı olarak verirler. Bu olaya terleme denir.
- <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/terleme">Terleme</a>, özellikle ormanlık alanlarda önemli miktarda suyun atmosfere karışmasını sağlar.
- Yükselme (Süblimleşme):
- Buz ve kar gibi katı haldeki suyun doğrudan gaz haline geçmesine yükselme denir.
- <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/yükselme">Yükselme</a>, soğuk iklimlerde ve yüksek rakımlı bölgelerde su döngüsüne katkıda bulunur.
- Yoğunlaşma (Kondensasyon):
- Su buharı, atmosferde yükseldikçe soğur ve yoğunlaşarak sıvı veya katı hale (buz kristalleri) dönüşür. Bu süreç bulutların oluşmasına neden olur.
- <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/yoğunlaşma">Yoğunlaşma</a>, suyun atmosfere geçişinden sonraki önemli bir adımdır.
- Yağış (Presipitasyon):
- Bulutlardaki su damlacıkları veya buz kristalleri, belirli bir büyüklüğe ulaştıklarında yerçekimi etkisiyle yeryüzüne düşerler. Bu olaya yağış denir. Yağış, yağmur, kar, dolu veya çiğ şeklinde olabilir.
- <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/yağış">Yağış</a>, suyun yeryüzüne dönüşünü sağlar ve su kaynaklarını besler.
- Yüzey Akışı (Surface Runoff):
- Yağışın bir kısmı toprağa sızmadan yüzeyde akar. Bu akış, derelere, nehirlere ve göllere ulaşarak su kaynaklarını besler.
- <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/yüzey%20akışı">Yüzey Akışı</a>, suyun dağılımında önemli bir rol oynar.
- Sızma (İnfiltrasyon):
- Yağışın bir kısmı toprağa sızarak yer altı suyunu oluşturur.
- <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/sızma">Sızma</a>, yer altı suyunun yenilenmesini sağlar ve bitki köklerine su temin eder.
- Yer Altı Suyu Akışı (Groundwater Flow):
- Yer altı suyu, geçirgen tabakalarda yavaşça hareket ederek denizlere, göllere veya nehirlere ulaşır.
- <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/yer%20altı%20suyu%20akışı">Yer Altı Suyu Akışı</a>, su döngüsünün uzun vadeli bir parçasıdır.
Bu aşamalar sürekli olarak tekrarlanır ve suyun yeryüzünde dolaşımını sağlar. Su döngüsü, iklimi, ekosistemleri ve insan yaşamını doğrudan etkileyen hayati bir süreçtir.