stres kırığı ne demek?

Stres kırığı, kemiğe aşırı yüklenme veya tekrarlayan stres sonucu oluşan küçük bir çatlak veya zayıflamadır. Genellikle sporcular, özellikle de koşucular, basketbolcular ve tenisçilerde görülür. Ancak, osteoporoz gibi kemik yoğunluğunu azaltan durumlara sahip kişilerde veya yeni ve yoğun aktivitelere hızla başlayan kişilerde de ortaya çıkabilir.

Nedenleri:

• Aşırı Yüklenme: Kemiğin kaldıramayacağı kadar hızlı ve yoğun bir şekilde aktivite artışı.
• Tekrarlayan Stres: Aynı hareketin sürekli tekrarı, kemiğe binen yükü artırır.
• Yetersiz Ekipman: Uygunsuz ayakkabılar veya zemin koşulları riski artırabilir.
• Beslenme Eksiklikleri: Kalsiyum ve D vitamini eksikliği kemik sağlığını olumsuz etkileyebilir.
• Kemik Yoğunluğu Sorunları: Osteoporoz gibi durumlar kemikleri zayıflatır ve kırılgan hale getirir. Bkz: Kemik Yoğunluğu

Belirtileri:

• Ağrı: Aktivite sırasında artan ve dinlenmeyle azalan, genellikle lokalize bir ağrı.
• Hassasiyet: Kırığın olduğu bölgeye dokunulduğunda hissedilen hassasiyet.
• Şişlik: Kırığın olduğu bölgede hafif şişlik veya ödem.
• Morarma: Nadiren, kırık bölgesinde morarma görülebilir.

Tanı:

• Fiziksel Muayene: Doktor, belirtileri değerlendirir ve hassasiyeti kontrol eder.
• Görüntüleme Yöntemleri:
  • Röntgen: Başlangıçta stres kırığını göstermeyebilir, ancak iyileşme sürecinde kemik kallus oluşumu görülebilir.
  • MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme): Stres kırığını erken dönemde tespit etmede en etkili yöntemdir.
  • Kemik Taraması: Birden fazla stres kırığı şüphesi varsa veya diğer testler sonuç vermediyse kullanılabilir.

Tedavi:

• Dinlenme: Kemiğe yüklenmeyi azaltmak için aktiviteden uzak durmak önemlidir.
• Buz Uygulaması: Ağrıyı ve şişliği azaltmak için günde birkaç kez 15-20 dakika boyunca buz uygulanabilir.
• Ağrı Kesiciler: Doktorun önerdiği ağrı kesiciler (ibuprofen, naproksen gibi) ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
• Alçı veya Atel: Kırığın ciddiyetine bağlı olarak, kemiği sabitlemek için alçı veya atel kullanılabilir.
• Fizik Tedavi: İyileşme sürecinde kasları güçlendirmek ve hareket aralığını geri kazanmak için fizik tedavi gerekebilir.
• Cerrahi: Nadiren, stres kırığı iyileşmezse veya yer değiştirdiyse cerrahi müdahale gerekebilir.

Önleme:

• Aktiviteyi Kademeli Olarak Artırma: Ani ve yoğun aktivitelerden kaçının.
• Uygun Ayakkabı Kullanımı: Aktiviteye uygun, destekleyici ayakkabılar giyin.
• Beslenme: Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin bir beslenme uygulayın.
• Kuvvetlendirme Egzersizleri: Bacak ve ayak kaslarını güçlendirmek için düzenli egzersiz yapın.
• Çapraz Antrenman: Aynı kas gruplarını sürekli olarak kullanmaktan kaçınmak için farklı aktiviteler yapın. Bkz: Çapraz Antrenman
• Dinlenmeye Önem Verme: Vücudun iyileşmesi için yeterli dinlenme süresi tanıyın.
• Kemik Yoğunluğu Takibi: Özellikle risk grubunda olanlar için düzenli kemik yoğunluğu taraması önemlidir.