stanford hapishane deneyi ne demek?

Stanford Hapishane Deneyi, 1971 yılında Stanford Üniversitesi'nde psikolog Philip Zimbardo tarafından yürütülen bir sosyal psikoloji deneyidir. Deneyde, gönüllü katılımcılar rastgele şekilde görevli gardiyanlar ve mahkumlar olarak ikiye ayrılmıştır.

Deneyin amacı, hapishane ortamının insanların davranışlarını nasıl etkilediğini incelemek ve otorite figürlerinin kötüye kullanılması durumunda insanların nasıl davrandığını gözlemlemekti. Ancak deney, beklenenden çok daha hızlı bir şekilde kontrolden çıkmış ve katılımcıların fiziksel ve psikolojik sıkıntılara maruz kaldığı görülmüştür.

Gardiyan rolündeki katılımcılar, zamanla zalim ve otoriter davranmaya başlamışlar ve mahkum rolündeki katılımcılar da bu otoriteye itaat etmişlerdir. Deney, insanların rol oynadıkları durumlarda sosyal normlara uyum gösterdiklerini ve otorite figürlerine karşı direnç gösteremediklerini göstermiştir.

Deney, etik sorunlar nedeniyle eleştirilere maruz kalmış ve 6. gününde sonlandırılmıştır. Ancak, insanların davranışlarının çevresel faktörlerden nasıl etkilendiğini anlamak açısından önemli bir deney olmuştur ve sosyal psikoloji alanında büyük ilgi uyandırmıştır.