sovyet-afgan savaşı ne demek?
Sovyet-Afgan Savaşı (1979-1989)
Sovyet-Afgan Savaşı, 25 Aralık 1979'da Sovyetler Birliği'nin Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'ne müdahalesiyle başlayıp, Sovyet birliklerinin 15 Şubat 1989'da çekilmesiyle sona eren, yaklaşık 10 yıl süren bir savaştır.
Arka Plan:
- 1978'de gerçekleşen Sevr Devrimi ile Afganistan'da Marksist-Leninist bir hükümet kuruldu.
- Bu hükümetin politikaları, özellikle kırsal kesimde büyük hoşnutsuzluğa yol açtı ve silahlı ayaklanmalar başladı.
- Afganistan Demokratik Cumhuriyeti hükümeti, Sovyetler Birliği'nden yardım talep etti.
Savaşın Seyri:
- Sovyetler Birliği, 1979'da Afganistan'a müdahale ederek Hafızullah Amin'i devirdi ve yerine Babrak Karmal'ı getirdi.
- Sovyet ordusu, Mücahid olarak bilinen Afgan direniş gruplarıyla karşı karşıya geldi.
- Mücahidler, ABD, Pakistan, Suudi Arabistan ve diğer ülkelerden maddi ve askeri destek aldı. Bu destek, savaşın uzamasında önemli rol oynadı.
- Savaş, her iki taraf için de büyük kayıplara neden oldu. Sovyetler Birliği, yaklaşık 15.000 asker kaybetti. Afganistan'da ise yüz binlerce insan hayatını kaybetti ve milyonlarca insan mülteci durumuna düştü.
Savaşın Sonuçları:
- Savaş, Sovyetler Birliği için büyük bir mali ve insani kayıp oldu.
- Sovyetler Birliği'nin itibarını zedeledi ve Doğu Bloku'nun zayıflamasına katkıda bulundu.
- Afganistan'da siyasi istikrarsızlık ve iç savaş devam etti.
- Savaş, El Kaide gibi radikal İslamcı örgütlerin güçlenmesine zemin hazırladı.
- Savaş sonrasında Afganistan'da Taliban iktidara geldi.
Önemli Kavramlar: